تابناک فارس به نقل از فارس: استان های فارس و بوشهر، خوزستان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان زیستگاه اصلی این گونه گیاهی است که به شکل توده های کوچک خالص پراکنش دارد.
انار شیطان، سمنگ یا پرپوک با نام علمی Tecomella undulata گونه ای درخت کوچک از تیره پیچ اناریان است و در کشور ایران این درختچه را با نام های پرپوک، سمنگ، گلپرک، سونگ، حمید، فرفار و ساج بیابان می شناسند.
انار شیطان یکی از درختان بسیار زیبا است که گل های آن زیبایی اش را چندبرابر کرده است و این درختچه بومی هندوستان و جنوب آسیا است و در مناطق بیابانی و خشک جنوب ایران رشد می کند و نام منطقه‌ای در دهستان هنگام از توابع قیروکارزین در استان فارس به نام این گیاه تل سمنگی نامیده می شود.
انار شیطان درختی بسیار مقاوم در برابر خشکی، یخ زدگی و آتش سوزی است و از برگ های آن برای خوراک دام و همچنین از چوب آن به دلیل زیبایی و استحکام آن در صنعت چوب برای مصارف مختلف ازجمله ساخت قنداق تفنگ ومنبت کاری و از بذرهای آن برای درمان زخم و بیماری پیسی استفاده می شود.
کوهکن رئیس اداره آب و خاک جهاد کشاورزی شهرستان قیروکارزین گفت: گیاه درخاک های شنی و نیز سنگلاخ های بستر رودخانه می روید و phخاک برابر ۵/۷ و Ecآن ۳/۱دسی زیمنس بر متر است که میزان عناصر میکرو، ماکرو و کربن عالی در خاک کمتر از میزان استاندارد است و انشعابات ریشه ای طویل و متعدد آن، گیاهان جدید را از طریق تکثیر رویشی در فاصله ۳۰متر و یا حتی بیشتر ایجاد می کند.
او بیان کرد: برگ های سمنگ دارای اسیدهای اولینولیک، اوروسولیک و بتولونیک هستند که در طب سنتی برای درمان بزرگی طحال، سوزاک و بی اختیاری ادرار استفاده می شود و ساقه های این درخت ضد درد و یا به عبارتی مسکن است.
کوهکن تصریح کرد: این درخت بین ۴تا۱۲متر ارتفاع دارد و برگ های آن همیشه سبز، باریک و کشیده با کناره های صاف و گل های درشت، بی بو و سرخ رنگ یا زرد مایل به قرمز و درازای جام گل های آن ۴تا۷سانتی متر بوده که میوه باریک و دراز آن به طول ۲۰سانتی متر و پرچم ها از جام گل بلندتر، کیسه های بساک دوحجره ای، حجره ها واگرا، میوه کپسول خورجین مانند، خطی طویل، دوحجره ای، دو دریچه ای، فشرده و دانه ها برای عرضی بالدار، بارها ضخیم و در نهایت با لبه ای تا حدودی غشایی است.
رئیس اداره آب و خاک جهاد کشاورزی شهرستان قیر و کارزین ادامه داد: برای ذخیره ژنتیکی این گیاه با ارزش ونگهداری از آن در روستای مدخون قیروکارزین حدود دو هکتار از این گونه گیاهی به صورت باغی متمرکز از سوی اداره منابع طبیعی این شهرستان فنس کشی شده و تابلو نصب کرده اند و مراقبت هایی از آن انجام شده تا از ورود افراد متفرقه به داخل این محوطه جلوگیری شود.
او افزود: در شهرستان قیروکارزین این گونه نادر به صورت پراکنده درمنطقه آب آسیاب شهرقیر، آبگرم، هنگام ،هورز، تنگ کیش، نیمده و رودخانه باز وجود دارد.
کوهکن گفت: انار شیطان از نظر زیست محیطی پناهگاه مناسبی برای بسیاری از جانوران کم یاب در مناطق خشک و در زمان گل دهی بسیار زیبا و جذاب بوده که در فهرست زیباترین درختان جهان ثبت شده و زمان گل دهی آن فصل بهار و مدت دوام این گل ها تا ۳ماه است.
رئیس اداره آب و خاک جهاد کشاورزی شهرستان قیر و کارزین بیان کرد: درخت سمنگ از نظر کنترل فرسایش به خوبی در اراضی شنی رشد می کند و باعث تثبیت شن های روان می شود و این گونه نادر توانایی و استقرار کنترل فرسایش خاک را دارد و با توجه به مقاومت زیاد به خشکی و آتش سوزی گزینه مناسبی برای کنترل بیابان زایی و هم چنین توسعه جنگل در مناطق خشک و نیمه خشک است.
او تصریح کرد: این گیاه با روش های مختلف تکثیر می شود اما چون نیازهای اکولوژیک خاصی از نظر رطوبت و نوع خاک دارد، تکثیر مصنوعی آن به راحتی انجام نمی شود که این مسئله باعث شده در تکثیر و بقای این گیاه دچار مشکل شویم و از تمامی علاقه مندان به محیط طبیعی در خواست می شود که در نگهداری این درختچه های زیبا نهایت تلاش خود را انجام دهند تا با انقراض این گونه نادر روبه رو نشویم.
کوهکن ادامه داد: تعیین موانع موجود برای تکثیر، شناسایی عوامل تخریب رویشگاه های آن و ارزیابی تنوع ژنتیکی جمعیت های باقی مانده، ارائه روشی برای تکثیر انبوه و سریع و تعیین مکان هایی برای استقرار این گیاه و ایجاد رویشگاه های جدید از مهم ترین گام های تحقیقاتی در زمینه حفظ این درختچه است تا از نابودی این گونه باارزش در معرض انقراض جلوگیری شود.
