تابناک فارس به نقل از صدا و سیما: معروف‌ترین بناهای تاریخی ایران، کدام‌اند؟ آن‌ها را بیشتر بشناسید.
معروف‌ترین بناهای تاریخی ایران
سازمان جهانی یونسکو، آثار باستانی و میراث فرهنگی کشور‌هایی که عهدنامه میراث فرهنگی یونسکو را پذیرفته‌اند، در فهرستی با نام فهرست آثار باستانی یونسکو به ثبت رسانده است. یکی از بند‌های این عهدنامه، محافظت و نگهداری از آثار ثبت شده از سوی همه کشور‌های عضو یونسکو است.
ثبت بناهای تاریخی معروف ایران در یونسکو
در ایران، بناهای تاریخی و میراث فرهنگی بسیار زیادی وجود دارند که تا امروز حدود ۲۳ مورد از آن‌ها به ثبت جهانی رسیده‌اند. موارد بسیار زیاد دیگری نیز وجود دارند که یا در صف تأیید یونسکو هستند یا باید به یونسکو پیشنهاد شوند.
منظور از در صف تأیید بودن آن است که از نظر ایران، بناهای تاریخی و آثار باستانی و طبیعی دیگری نیز برای ثبت در یونسکو مناسب بوده‌اند و به یونسکو پیشنهاد شده‌اند و این سازمان علمی و فرهنگی جهانی در حال بررسی برای پذیرفتن یا نپذیرفتن این آثار در فهرست خود است.
شرایط پذیرش بناهای تاریخی در یونسکو
برای ثبت بناهای تاریخی و آثار باستانی و طبیعی ملت‌ها در سازمان جهانی یونسکو، معیار‌ها و شروطی وجود دارند که به اختصار توضیح داده شده‌اند.
برای آثار باستانی، معیار‌هایی مانند بی‌همتا بودن آن اثر و برجسته بودن آن نمونه در معماری وجود دارند.
برای آثار طبیعی، معیار‌هایی مانند بی‌نظیر و بی‌همتا بودن پدیده در طبیعت و وجود نمونه‌ای از مراحل تاریخ زمین‌شناسی وجود دارند.
معرفی برجسته‌ترین بناهای تاریخی ایران
چغازنبیل
یک محوطه تاریخی با قدمت ۳۰۰۰ ساله و آثار دوره حکومت ایلامی‌ها است.
زیگورات دوراونتاش (به آشوری: Dūr Untaš، به ایلامی: Āl Untaš dNapiriša) که بیشتر با نام چُغازَنبیل شناخته می‌شود، نیایشگاهی باستانی است که حدود ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد در تمدن ایلام ساخته شد.
این اثر مشهور، بنای مرکزی محوطه باستانی به‌جای مانده از مجموعه ایلامی دوراونتاش (شهر اونتاش) بوده که نزدیک شوش در استان خوزستان است.
چغازنبیل در سال ۱۹۷۹ میلادی به عنوان نخستین اثر تاریخی از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت و معماری منحصر به فرد آن، در کنار زیگورات‌های کشف شده در میان رودان، برای باستان‌شناسان و علاقه‌مندان به تاریخ و میراث فرهنگی جهانی شناخته شده است.
تا پیش از کشف زیگورات‌های کُنار صَندَل و تپه سیَلْک، چغازنبیل تنها نمونه یافت شده از این نوع بنا در ایران بود.
خاورشناسان، چغازنبیل را کهن‌ترین ساختمان مذهبی شناخته شده در ایران می‌دانند.
زیگورات چغازنبیل شوش یکی از سه اثر ایرانی است که همزمان با تخت جمشید و میدان نقش جهان اصفهان، نخستین‌بار در سال ١٣۵٨ خورشیدی به عنوان نخستین اثر ملی ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد. 
کتیبه موجود در میان دیوار‌های چغازنبیل
تخت جمشید
پایتخت هخامنشیان که به‌دست داریوش، تأسیس شده است.
آرامگاه اردشیر سوم در ضلع شرقی تخت جمشید
درون آرامگاه اردشیر سوم
ارگ بم
در استان کرمان واقع شده، پنجمین اثر به ثبت رسیده از آثار ایران در یونسکو بوده و بزرگ‌ترین مجموعه خشت و گلی جهان است.
کل بنا یک دژ بزرگ است که در قلب آن، ارگ واقع شده، اما به دلیل ظاهر پر ابهت ارگ که پر ارتفاع‌ترین بخش مجموعه نیز به‌شمار می‌آمد، کل بنای دژ به عنوان ارگ بم نامیده می‌شود.
برج و قلعه بم در کرمان
شهر کویری باستانی بم در جنوب استان کرمان، یکی دیگر از آثار ثبت شده در میراث جهانی یونسکو است. ارگ بم، بزرگ‌ترین بنای خشتی جهان است که قدمت آن به ۲۰۰۰ سال پیش، زمان امپراتوری اشکانی بازمی‌گردد. این شهر تا سال ۱۷۲۲ پس از حمله افغان‌ها تا حد زیادی رها شده بود، اما به تدریج جمعیت آن افزایش یافت.
شهر کویری باستانی بم
بم پس از زلزله
بیستون
در کنار کوه بیستون است و شامل کتیبه بیستون می‌شود که داریوش اول نوشته است.
سنگ‌نبشته بیستون در ارتفاع چند ده متری از سطح زمین و بر دامنه جنوبی کوه پرآو ساخته شده است و از آثار به جای مانده از پلکانی در بخش بالایی کوه بیستون احتمال می‌رود که سنگ تراشان از این راه برای رسیدن به محل سنگ نبشته استفاده کرده‌اند و پس از پایان کار، پلکان را به منظور غیر قابل دسترس کردن اثر، تراش داده‌اند.
تخت سلیمان
یک قلعه تاریخی به جامانده از دوران ساسانی با بخش‌های مختلفی مانند آتشکده آذرگشسب به عنوان یکی از مهم‌ترین آتشکده‌های دوره ساسانی، آتشکده شاهی و جنگاوران، ایوان خسرو، معبد آناهیتا، آتشگاه‌های کوچک و دروازه‌ها و دیوار‌های مستحکم آن از بناهای مهم تاریخی جهان به شمار می‌رود.
گفته شده که تخت سلیمان همان «فره‌اسپه» پایتخت ایران اشکانی بوده است. 
تخت سلیمان، بزرگ‌ترین مرکز آموزشی، مذهبی، اجتماعی و عبادتگاه ایرانیان در قبل از اسلام به‌شمار می‌رفت.
آبشار‌های شوشتر
مجموعه‌ای پیوسته و دنباله‌دار از آسیاب‌ها، پل‌ها و آبشارها است.
سازه‌های آبی شوشتر در دوران هخامنشیان تا ساسانیان، جهت بهره‌گیری بیشتر از آب ساخته شده‌اند. 
باستان‌شناس نامدار فرانسوی از این محوطه به عنوان بزرگ‌ترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد کرده است.
محوطه تاریخی پاسارگاد
در استان فارس، دومین اثر جهانی شده این استان و ششمین اثر جهانی ایران، به عنوان دومین سهمیه ایران در یونسکو در سال ۱۳۸۳ در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید.
این محوطه تاریخی که به دشت مرغاب معروف بوده، از سابقه تمدنی ۳ هزار ساله برخوردار است و روستا‌هایی مانند تل نخودی، تل خاری، تل ۳ آسیاب و ۲ تولان که در هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد، در آن‌ها کشاورزی می‌شد، دارای رونق و شکوه ویژه‌ای بود.
محوطه مقدس (پاسارگاد)
محوطه اصلی پاسارگاد، شامل بناهایی مانند آرامگاه کوروش در جنوب، تل تخت یا تخت سلیمان و بناهای واقع بر تپه شمالی، مجموعه سلطنتی در مرکز محوطه اصلی، شامل بقایای ساختمان دروازه، تالار عمومی، قصر مسکونی و باغ سلطنتی است.
در شرق مجموعه بنا، یک بنای کوچک وجود دارد که بر اساس شواهد، یک پل است. در شمال مجموعه سلطنتی، زندان سلیمان قرار دارد که یک برج سنگی با ارتفاع ۱۴ متر است.
کاخ گلستان در تهران
یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی تهران، کاخ گلستان، مجموعه سلطنتی سابق سلسله قاجار بود. کل مجموعه از باغ‌ها، ساختمان‌های سلطنتی و مجموعه صنایع دستی ایرانیان از قرن ۱۸ و ۱۹ تشکیل شده است. متأسفانه بسیاری از ساختمان‌های مجموعه از سوی رضاخان در سال‌های ۱۹۲۵ تا ۱۹۴۵ نابود شده‌اند، زیرا فکر می‌کرد معماری قدیمی با مدرنیزه شدن ایران در تضاد و مانع از آن است!
نمایی از تالار اصلی عمارت بادگیر در کاخ گلستان
ورودی ساختمانی که تالار‌های آیینه و سلام در آن هستند
