پوست به عنوان بزرگ‌ترین اندام بدن، عملکردهای گوناگون و پیچیده‌ای دارد، از جمله تنظیم دمای بدن برای محافظت در برابر میکروب‌ها. بیرونی‌ترین لایه پوست در واقع سد دفاعی داخل بدن ماست. لایه بیرونی پوست از لیپیدها تشکیل شده و مانند دروازه‌ای بین پوست داخلی و محیط خارجی عمل می‌کند، رطوبت پوست را حفظ می‌کند و اجازه‌ی ورود مواد مضر را نمی‌دهد.
هرچند داشتن پوستی سالم با سد دفاعی قوی برای تمام انواع پوست لازم است اما این هم مهم است که بدانید پوست هر کسی متفاوت است و ویژگی‌های منحصربه‌فرد خودش را دارد. یعنی هیچ راهکار کلی نمی‌توان برای همه‌ی پوست‌ها ارائه دارد. اما اگر نوع پوست خود را بدانید با توجه به یک سری از ویژگی‌های مشترک بهتر می‌توانید روتین مناسب پوست خود را پیدا کرده و متناسب با نوع پوست خودتان از آن مراقبت کنید.
پوست چرب
تولید چربی زیاد پوست باعث می‌شود پوست براق دیده شده و احساس چسبندگی به شما بدهد، خصوصا اگر پوستتان در قسمت T صورتتان بسیار چرب باشد (پیشانی، بینی و چانه). افرادی که پوست چرب دارند ممکن است کمتر دچار چین و چروک شوند اما از آن سو بیشتر در معرض جوش و آکنه، جوش‌های سرسیاه و سر سفید و باز شدن زیاد منافذ پوست هستند.
یادتان باشد اینکه پوست چرب بیشتر چربی طبیعی تولید می‌کند دلیل نمی‌شود که نیاز به رطوبت کمتری نسبت به بقیه پوست‌ها داشته باشد. شما باید به انتخاب محصولات مناسب پوستی برای خود از سلامت آن محافظت کنید، تغذیه‌اش کنید و خوب به آن آبرسانی کنید تا منافذ پوست بسته نشده و جوش و آکنه به‌وجود نیاید. یک روتین ایده آل برای پوست چرب باید شامل یک پاک‌کننده‌ی ملایم و فومی باشد تا به طور موثر، آلودگی‌ها و چربی اضافی و دیگر اضافات را از پوست پاک کند. همچنین این پاک کننده باید بدون چربی و سبُک باشد و آبرسانی کافی به پوستتان انجام دهد.
پوست حساس معمولا نوعی پوست محسوب می‌شود اما این هم امکان دارد که پوستی چرب و حساس، خشک و حساس یا نرمال و حساس باشد. یعنی فرقی نمی‌کند شما چه نوع پوستی داشته باشید (خشک یا چرب و یا نرمال)؛ ممکن است پوستتان حساس باشد و قرمز شود و احساس خارش و سوزش به شما بدهد
پوست خشک
پوست خشک به طور کلی چربی کمتری نسبت به دیگر انواع پوست تولید می‌کند. همین می‌تواند باعث بی‌رمقی پوست شده و زبری و پوسته ایجاد کند. پوست خشک اغلب احساس کشیدگی دارد و انعطاف‌پذیر نیست. پوست خشک به طور قابل ملاحظه‌ای دهیدراته است و ممکن است چین و چروک‌ها را بیشتر نشان بدهد. همچنین پوست خشک خیلی وقت‌ها دچار تحریک و خارش می‌شود.
یک روتین مراقبت از پوست برای پوست خشک باید شامل عناصر آبرسان نرم‌کننده باشد که به محافظت از سد دفاعی پوست کمک کنند؛ مثلا سرامیدها. برای پوست‌های خشک توصیه می‌شود طولانی‌مدت دوش نگیرید و از آب خیلی گرم استفاده نکنید، چند بار طی روز مرطوب کننده بزنید و از محصولات مراقبت از پوستی استفاده کنید که بدون عطر و بو و الکل و غیر کومدوژنیک هستند.
پوست نرمال
پوست نرمال، احساس متعادلی به شما می‌دهد، نه خشک است و نه خیلی چرب. پوست نرمال مستعد جوش و آکنه نیست، پوسته نمی‌شود یا احساس کشیدگی و چسبندگی به شما نمی‌دهد. منافذ پوست نرمال ریز است، بافت پوست نرم است و کمتر دچار حساسیت می‌شود؛ اما با وجود اینکه پوست نرمال معمولا دچار مشکل خاصی نمی‌شود، باز هم نیاز به مراقبت مناسب دارد تا در بهترین حالت خود بماند. روتین مراقبت از پوست برای پوست نرمال کمک می‌کند پوست هیدراته بماند و از سد دفاعی آن خوب مراقبت شود.
پوست ترکیبی
پوست ترکیبی شامل نواحی می‌شود که خشک‌اند و قسمت‌هایی که چرب هستند. معمولا در افرادی که پوست ترکیبی دارند، ناحیه T صورت چرب است و پوست گونه‌ها یا خشک یا نرمال است. این نوع پوست می‌تواند طی فصول مختلف سال متفاوت باشد، به دلیل فاکتورهایی مانند استرس و نوسانات هورمونی. پاکسازی موثر پوست و آبرسانی به آن، کلید مراقبت از پوستی است که در قسمت‌هایی چرب یا نرمال و در قسمت‌هایی خشک است.
پوست حساس
پوست حساس معمولا نوعی پوست محسوب می‌شود اما این هم امکان دارد که پوستی چرب و حساس، خشک و حساس یا نرمال و حساس باشد. یعنی فرقی نمی‌کند شما چه نوع پوستی داشته باشید (خشک یا چرب و یا نرمال)؛ ممکن است پوستتان حساس باشد و قرمز شود و احساس خارش و سوزش به شما بدهد. این علائم ممکن است به این مربوط باشند که شما پوستی دارید که نسبت به محرک‌های محیطی آسیب‌پذیرتر است و با عناصر یا موادی تحریک می‌شود، مثلا عطر یا رنگ مو و همچنین آلاینده‌ها.
اگر پوست حساس داشته باشید شاید بتوانید مشخص کنید چه عواملی باعث تحریک و حساس شدن پوستتان می‌شوند و از آن‌ها اجتناب کنید، مثلا محصولات پوستی که مواد به‌خصوصی دارند. همچنین می‌توانید تغییراتی در محیط خود ایجاد کنید که کمتر در معرض عوامل محیطی محرک باشید.
چگونه خودتان می‌توانید نوع پوستتان را تشخیص دهید؟
اگر تعریف‌هایی که از انواع پوست ارائه شد کمکی به شما نکرد تا نوع پوست خود را پیدا کنید، تست‌های ساده‌ای وجود دارند که می‌توانید خودتان در خانه انجام دهید و نوع پوستتان را تشخیص دهید:
روش ببین و منتظر بمان «watch & wait»
این شیوه تست پوستی به شما کمک می‌کند با مشاهده‌ی واکنش پوستتان بعد از پاکسازی، نوع پوست خود را تشخیص دهید:
. برای شروع، صورت را با پاک کننده‌ای ملایم بشویید و به آرامی خشک کنید
. ۳۰ دقیقه صبر کنید
. اگر بعد از ۳۰ دقیقه پوستتان ظاهری درخشان داشت پس پوستی چرب دارید
. اگر احساس کشیدگی کردید یا پوسته دیدید پس پوستی خشک دارید
. اگر فقط در ناحیه‌ی T صورت چربی و درخشندگی دارید پس پوستی ترکیبی دارید
. اگر احساس می‌کنید با پوستتان راحتید و رطوبت کافی دارید اما چرب هم نیست پس پوستی نرمال دارید
روش کاغذ جاذب چربی «blotting sheet»
وقتی کاغذ خشک کن یا جاذب چربی (بلاتینگ) را روی پوست فشار می‌دهید، کاغذ چربی پوست را جذب می‌کند و با آن می‌توانید نوع پوست خود را بفهمید:
. بعد از اینکه صورت خود را با پاک کننده‌ای ملایم شستید، خشک کنید و ۳۰ دقیقه صبر کنید.
. کاغذ جاذب را روی قسمت‌های مختلف صورتتان فشار دهید و سپس کاغذ را سمت نور بگیرید تا لکه‌های چربی را خوب ببینید.
. اگر کاغذ، چربی زیادی را از قسمت‌های گوناگون صورتتان جذب کرده باشد پس پوستتان چرب است.
. اگر کاغذ فقط کمی چربی جذب کرده باشد یا هیچ چربی جذب نکرده باشد پس پوستتان خشک است.
. اگر کاغذ مقداری چربی از قسمت T صورتتان جذب کرده باشد پس پوستتان ترکیبی است.
. اگر کاغذ فقط قسمت خیلی کمی از تمام قسمت‌های صورتتان جذب کرده باشد پس پوستتان نرمال است.
یادتان باشد که هر نوع پوستی می‌تواند حساس و مستعد جوش باشد، هر چند پوست‌های نرمال کمتر در معرض این عوارض‌اند اما به هر حال نیاز به انتخاب مناسب محصولات پوستی دارند. اگر در مورد نوع پوست خود تردید دارید پس بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا با داشتن آگاهی کامل از وضعیت پوست خود، بهتر از آن مراقبت کنید.
