بافت تاریخی نیاز به مرهم دارد

تابناک فارس به تقل از فارس: ثبت ملی بافت تاریخی شیراز موضوعی است که طی هفته‌های اخیر، توسط استاندار فارس مطرح شده و نظرات مخالف و موافقی به دنبال داشته است.

ارزش و غنای بافت تاریخی شیراز از یک سو و اتفاقات ریز و درشتی که طی سال‌ها در این محدوده رخ داده است، ایجاد طرحی جامع و مانع را برای حفظ و بقای بافت، ضرورت می‌بخشد.

به نظر می‌رسد فرصت‌سوزی در این زمینه تبعات جبران ناپذیری برای محدوده بافت و در سطح وسیع‌تر برای پیشینه تاریخی و فرهنگی شیراز دارد.

اینکه اقدامات کنونی تا چه حد خسارات ایجاد شده در محدوده بافت تاریخی و حریم حرم شاهچراغ را جبران می‌کند را باید به قاضی زمان سپرد اما آن چه مسلم است، فرصتی برای آزمون و خطا در محدوده بافت باقی نمانده و این مجموعه ارزشمند، نیازمند مرهمی عاجل است.

ثبت ملی بافت تاریخی که از سوی استاندار مطرح شده، پیش از این نیز توسط جمعی از باستان شناسان، هنرمندان، مرمت گران، معماران و فعالان میراث فرهنگی عنوان شده بود که هر کدام با دلایل متعددی این موضوع را دنبال می‌کنند.

در این زمینه مدیرکل دفتر فنی و امور عمرانی استانداری فارس به خبرنگار فارس گفت: با توجه به ویژگی های منحصر به فرد بافت تاریخی و بر اساس ارزش‌ها و غنای این بافت، بهتر است ثبت ملی بافت تاریخی شیراز در دستور کار قرار گیرد.

امیرحسین جمشیدی با اشاره به مساحت تقریبی 360 هکتاری بافت تاریخی ادامه داد: هم‌جواری ارگانیک سه مقوله سکونت، معیشت و زیارت، یکی از ارزش‌های خاص بافت تاریخی است که شهر تاریخی شیراز را در کنار 2 شهر مشهد و قم به عنوان شهرهای شاخص ایران در حیطه زیارت، مطرح می‌کند.

وی به وجود بناهای متعدد تاریخی و پیشینه بزرگان ادب و فرهنگ در این محدوده اشاره نمود و گفت: بافت فشرده ارگانیک، وجود عناصر معماری منحصر به فرد خانه های شیراز مانند سردرهای خاص نوع حیاط مرکزی و سازماندهی فضاها و همچنین تزئینات مخصوص سبک شیراز از ویژگیهای این محدوده تاریخی بوده و فضاهای شهری خاص مانند مراکز محلات و فضاهای شهری دوره زندیه از جمله ویژگی‌های این شهر تاریخی است که شیراز را از سایر شهرهای تاریخی کشور متفاوت کرده است.

ثبت ملی چه ارمغانی برای بافت تاریخی دارد؟

مدیرکل دفتر فنی و امور عمرانی استانداری فارس تصریح کرد: چنان چه بافت تاریخی ثبت ملی شود، حساسیت‌های موجود کاهش می‌یابد و می توان قوانین بهتر و کارآمدتری برای آن در نظر گرفت.

جمشیدی ضمن تاکید بر رویکرد حفظ و احیاء بافت تاریخی، یادآور شد که تک بنا ارزشمند است اما ارزش واقعی آن در شرایطی است که این بنا در بافت خود قرار داشته باشد، بنابراین شاکله بافت تاریخی حفظ می‌شود و تغییر بنیادی در این محوطه وجود ندارد.

طرح 57 هکتاری همچنان در اختیار استان است

پس از مطرح شدن تخریب‌ها به بهانه طرح توسعه حرم، موضوع جدیدی که بافت تاریخی و طرح توسعه حرم شاهچراغ را با چالش مواجه می‌کند، تصمیم وزیر راه و شهرسازی مبنی بر لغو تفویض اختیار طرح 57 هکتاری به استان فارس است. موضوعی که قادری، نماینده شیراز به آن واکنش نشان داد و تصمیم‌گیری راجع به آن را از اختیارات مستقیم هیات دولت برشمرد.

این در حالی است که این اختیار در سفر هیات دولت به فارس محول شده و مصوبه این سفر است.

مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی در نامه‌ای به بهادری جهرمی دبیر هیأت دولت، از او خواست که تفویض اختیار به استان فارس درباره طرح ۵۷ هکتاری پیرامون حرم حضرت شاهچراغ (ع) به منظور حفظ بافت تاریخی شیراز لغو شود.

جمشیدی در این زمینه اظهار داشت: تفویض اختیار به شیراز از مصوبات سفر هیات دولت به فارس بود که توسط مرحوم قاسمی(وزیر سابق راه و شهرسازی) مطرح شد.

مدیرکل دفتر فنی استانداری فارس افزود: اما نظر وزیر جدید این است که این اختیار از استان سلب شود.

وی بیان کرد: البته هنوز در هیات دولت تصمیم جدیدی اتخاذ نشده و تصمیم گیری در خصوص بافت تاریخی همچنان در اختیار استان است‌.

بافت تاریخی و متولیان امر

جمشیدی با اشاره به طرح تفصیلی بافت تاریخی گفت: در این طرح، کل ۳۶۰ هکتار بافت تاریخی-فرهنگی شیراز در آن دیده شده است و شهرداری بر اساس این طرح عمل می‌کند.

وی ادامه داد: طبق مصوبه شورای عالی شهرسازی، شهرداری متولی پروژه های عمرانی بافت تاریخی است و نظارت بر روند تجدید بناها بر عهده اداره‌کل میراث فرهنگی می باشد.

این مسئول خاطرنشان کرد: شهرداری هر اقدام عمرانی که در این بافت انجام می‌دهد بر اساس طرح تفصیلی است که این طرح مورد تایید میراث فرهنگی نیز قرار دارد.

اما و اگرهای بافت فرسوده

عده‌ای عامدانه یا از سر نا آگاهی بافت فرسوده را با ارزش تاریخی معرفی می‌کنند که در جریان توسعه حرم، تخریب شده است. به گفته برخی کارشناسان، در این راستا باید حمایت‌ها و مدل‌های بازسازی در بافت فرسوده مورد توجه قرار گیرد.

همچنین آگاهی بخشی از تمایز بافت تاریخی و بافت فرسوده است که باید این بخش با مدل بافت تاریخی-فرهنگی احیاء شود که متفاوت از مدل بازسازی بافت فرسوده نقاط دیگر است. این دو مقوله متفاوت بوده و بهتر است از هم تمیز داده شود.

هر چند مدیرکل فنی استانداری این اختلاف نظر را رد کرد و گفت: محدوده بافت فرسوده و بافت تاریخی مجزا و منفک از یکدیگر است.

جمشیدی افزود: در این زمینه اختلاف نظری وجود ندارد و با چالش خاصی مواجه نبوده‌ایم.