پل های روگذررا مردم عادی در شیراز به همین نام می شناسنداما سازندگان این سازه ها به آنها تقاطع های غیرهمسطح می گویند و فراوانی این پل ها را نشانگر قدرت مدیریت شهری و راه حلی برای مشکل ترافیک می دانند این درحالی است که این کلانشهر طرح ترافیک ندارد.
تابناک فارس به نقل از ایرنا:مدیریت پیشین شهر شیراز و در راس آن شهردار وقت این کلانشهر به ساخت پل و روگذر شهرت و اعتقاد شدید داشتند و چنین اقداماتی را موجب برطرف شدن گره های ترافیکی می دانستند.
بر همین اساس در اواخر دوره مدیریتی خود با افتتاح پل کابلی درمیدان ولیعصر شیراز،صفت بزرگ را که همواره بر این پل نهاده بودند یادآور شدند و آن را نماد خدمت رسانی خود نامیدند.
اواخر اردیبهشت 96 مطلبی با عنوان «بزرگترین پروژه شهرداری شیراز افتتاح شد» به تیتر نخست تقریبا همه روزنامه های محلی شیراز تبدیل شد و بیشتر بیلبوردها، تابلوهای شهر و بنرها را تسخیر کرد که حکایت از بهره برداری از پل «بزرگ» ولیعصر داشت که به پل کابلی معروف است.
** ساخت پل و تقاطع برای تکمیل رینگ های ترافیکی شیراز
شهردار وقت شیراز در هجدهمین مراسم افتتاح پروژه های شهرداری شیراز در سال ۹۶ ساخت پل و تقاطع های غیرهمسطح شیراز را با هدف تکمیل رینگ های ترافیکی این شهر و در نتیجه کاهش ترافیک و تسهیل در عبورو و مرور عنوان کرد و گفت: با اقدامات سالهای اخیر شهرداری شیراز حدود ۷۰ درصد رینگهای ترافیکی این شهر تکمیل شده و مابقی نیز تا دو سال آینده به اتمام خواهد رسید.
علیرضا پاک فطرت در پاسخ به سوالی درباره وضعیت رینگ های ترافیکی در شهر شیراز و افتتاح تقاطع ها در تکمیل این رینگ ها گفت: اکنون سه رینگ ترافیکی در شیراز داریم که این رینگ ها باید 20 سال پیش که گره های ترافیکی مانند امروز در خیابان ها نبود و هزینه ساخت و ساز پایین تر بود، ساخته می شد.
وی افزود: این 3 رینگ اصلی که برای تسهیل عبور و مرور و اقدامات سریع و به موقع برای مدیریت بحران در شهر در حال احداث است تاکنون 70 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
رینگ ترافیکی به این معنی است که اگر کسی بخواهد از یک سمت شهر به سمت دیگر آن برود با کمترین ترافیک و چراغ قرمز روبرو باشد و در زمان کمی به مقصد برسد.
** 6 سال چهار برابر یک قرن
شهردار قبلی شیراز در مراسم بهره برداری از تقاطع غیرهمسطح ولیعصر (عج) در اردیبهشت 96 گفت: حجم پل های احداث شده در طول 6 سال گذشته 4 برابر پل هایی است که در 100 سال قبل در شیراز احداث شده است.
معاون فنی و عمرانی اسبق شهرداری شیراز هم در مراسم بهره برداری از پل کابلی گفت: فکر احداث این پروژه در سال 1383 با توجه به اینکه شیراز شهری شرقی – غربی است، برای کاهش ترافیک این مسیر به وجود آمد.
آرش فرج زاده با بیان اینکه در سال 83 بزرگترین دهانه پل موجود 20 متر بود، اظهار داشت: جرأت احداث پلی با این عظمت آن هم بر روی محوری پر تردد کمی دور از ذهن به نظر می رسید.این جرأت با آمدن شهردار(پاک فطرت) به وجود آمد و پلی با دهانه بیش از 100 متر احداث شد.
معاون شهردار قبلی شیراز بیان کرد: قرارگاه خاتم الانبیا بعد از 7 هزار و 400 نفر- ساعت در حوزه کارشناسی و طراحی موفق به احداث این پل بی بدیل در کشور شد.
با گذشت چند ماه از افتتاح این روگذر یا پل که گفته شد هزینه ای حدود 200 میلیارد تومان برای آن صرف شده، مردم و مغازه داران و ساکنان نزدیک این پل می گویند ما چیزی که بیانگر گره گشایی از ترافیک باشد ندیدیم بلکه برعکس مشکلات ترافیکی بالا گرفته و پل کابلی خود به عاملی برای ایجاد ترافیک سنگین در این محدوده مبدل شده است.
به گفته کارشناسانی ساخت تقاطع های غیرهمسطح باید بر اساس شرایطی خاص صورت گیرد و ساخت پل های عظیم در شیراز نه تنها گره ای از مشکلات ترافیکی این شهر باز نکرده بلکه تنها موجب ترغیب مردم به استفاده از خودرو شخصی شده و وضعیت را وخیم تر کرده است.
این پل یکی از ده ها روگذر یا به گفته دست اندرکاران شهرسازی، تقاطع های غیر همسطحی است که در هفت سال اخیر در شیراز ساخته شده است.
ترافیک در کلانشهر شیراز تنها به مسیرهای اصلی محدود نمی شود و به خیابان های فرعی نیز سرایت کرده و طاقت مردم این شهر را ربوده و روزانه ساعتها زمان مردم و رانندگان این شهر را به تسخیر خود در آورده است.
** مردم و پل کابلی
صاحب یکی از فروشگاه های محدوده پل کابلی گفت:ساخت این پل به معضل و دردسری برای کسبه، مردم و اهالی محل تبدیل شده به گونه ای که در اغلب ساعات روز در این محدوده ترافیک وجود دارد و در ساعات شلوغ مثل زمان تعطیلی مدارس نیز خودروها در این محدوده در یکدیگر قفل می شوند و این ترافیک سنگین تا منطقه میدان گلستان (کلبه) تداوم دارد.
او در ادامه می گوید: از زمان ساخت این پل تردد در این محدوده به مشکلی جدی برای مردم و خصوصا ساکنین تبدیل شده است.
یکی از ساکنان محدوده تقاطع غیرهمسطح ولیعصر(عج) می گوید: روزانه چندین تصادف در این محدوده به خاطر ترافیک سنگین و همچنین تردد اتوبوس های پایانه کاراندیش که از این مسیر است، اتفاق می افتد.
او ادامه داد: دوربرگردان قبل از پل کابلی محلی است که اتوبوس های پایانه کاراندیش برای دور زدن از آن استفاده می کنند و چون عرض این دوربرگردان مختص خودروهای سواری ساخته شده،اتوبوس ها به سختی می توانند در آن تردد کنند و این مساله نیز باعث ایجاد ترافیک بیشتر و بروز سانحه می شود و از زمانی که پل ولیعصر ساخته شده ترافیک و سوانح در این محدوده نیز افزایش چشمگیری داشته به طوری که روزانه بیش از ده تصادف را شاهد هستیم.
یکی دیگرازکسبه محل به خبرنگار ایرنا می گوید:از زمانی که این پل به بهره برداری رسیده ترافیک بسیار سنگین تر و خیابانهای منتهی به پل مسدود شده اند.
او که از نبود محلی برای توقف خودروها نیز گلایه دارد می گوید: از زمان احداث این پل درآمد کسبه کاهش بسیاری داشته است.
او گفت:اغلب اهالی و ساکنین این محدوده تصور می کردند بعد از بهره برداری از تقاطع غیر همسطح ولیعصر وضعیت ترافیکی و عبورو مرور مردم از این محل بهتر شود در صورتی که اوضاع بسیار بدتر شده است.
** برخی غفلت ها
در این زمینه رئیس دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز معتقد است:در ساخت تقاطع های غیر همسطح شیراز مطالعات اولیه که به ضرورت احداث پروژه مربوط می شود مغفول مانده است.
محمد جواد عابدینی سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت:زمانی که می خواهیم یک چهارراه را به تقاطع غیر همسطح تبدیل کنیم ابتدا باید بررسی های لازم را انجام دهیم و شرایط قبل از ساخت تقاطع از نظر بار ترافیکی سنجیده و اطلاعات در این زمینه جمع آوری شود و با توجه به این اقدامات عقلانی ترین وضعیت این است که بعد از ساخت تقاطع بار ترافیکی کاهش پیدا کند.
وی افزود: اغلب چهارراه هایی که در شهر شیراز به تقاطع غیر همسطح تبدیل شده تحولی در بار ترافیکی آنها ایجاد نشده و حتی متاسفانه در برخی موارد نیز بار ترافیکی افزایش پیدا کرده و بعد از ساخت تقاطع مجبور شده اند با نصب چراغ راهنمایی ترافیک را کنترل کنند که این وضعیت بر این موضوع دلالت دارد که ساخت پل ها در این مکان ها غیر کارشناسی بوده است.
وی بیان کرد: تکنولوژی ساخت پل های عظیم را وارد کشور کردیم و صرف نظر از نیازسنجی، هدف تنها ساختن تقاطع و پل شده است و متاسفانه به پیامدها و تبعات این اقدام کاری نداریم که این رویه امری ناپسند و با وجدان بیدار جامعه که عوارض شهری پرداخت می کند سازگار نیست.
رئیس دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز بیان کرد:ارزیابی عملکرد اجرایی پروژه که اصطلاحا به آن ممیزی طرح های عمرانی گفته می شود در تمام پروژه ها باید اجرا و عملکرد طرح ها نیز ارزیابی شود.
** زیان و منفعت
استاد گروه حمل و نقل و ترافیک بخش مهندسی عمران دانشگاه شیراز مضرات ساخت پل ها و تقاطع های غیر همسطح شیراز در سالهای اخیر را از نظر ترافیکی ،آلودگی هوا و اتلاف سرمایه بسیار بیشتر از منافع حاصل از ساخت آنها دانست.
فریدالدین پیرویان گفت:ده ها پروژه پل سازی غیر کارشناسی در سالهای اخیر در شیراز انجام شده که تنها یکی از آنها حدود 200میلیارد تومان برای شهروندان شیرازی هزینه داشته در صورتی که با این رقم می شد ده ها اتوبوس برقی خریداری کرد و سیستم ناوگان عمومی را بهبود بخشید و اکنون وضعیت بهتری را شاهد بودیم.
وی افزود: سیستم حمل و نقل باید سیستمی یکپارچه باشد و لازم است تمام جوانب بصورت همزمان و همراه طراحی شود چون ضعیف ترین قسمت یک سیستم عملکرد و قدرت آن سیستم را تعیین می کند و این موضوع در مورد سیستم حمل و نقل عمومی نیز صدق می کند.
وی ادامه داد: به زعم خودشان تقاطع های سطح شهر شیراز را بهبود بخشیده اند در صورتی که مشکلات ترافیکی حل نشده است و در برخی موارد بیشتر نیز شده که این نشان دهنده ضعف سیستم است.
پیرویان ادامه داد:تقاطع غیر همسطح در مکانی باید ساخته شود که دسترسی به آن مسیر کنترل شده باشد مثل جاده های برون شهری که در محدوده تقاطع جاده خروجی و فرعی وجود ندارد ، در محدوده ای که خیابان فرعی ،عبور پیاده ،موتورسیکلت، کوچه و محل پارک خوردو است نمی توان تقاطع غیر همسطح ساخت چون وضعیت ترافیکی کنترل شده نیست لذا ساخت پل و تقاطع در این مکان ها عملا هدر رفت سرمایه است چون تداخل در زیر پل هنوز وجود دارد.
** پل های شیرازو تشویق مردم به استفاده از خودرو شخصی
پیرویان گفت:پل های ساخته شده در شیراز عملا کارایی قسمتهای پیرامونی را گرفته و طرفین پل را که همسطح زمین است باریک کرده و ترافیک روی زمین تشدید شده است.
این استاد دانشگاه افزود: وسایل نقلیه عمومی و تاکسی ها چون در چهارراه ها و میدان ها مسافر سوار و پیاده می کنند اغلب از پل ها و تقاطع های غیر همسطح استفاده نمی کنند و ترجیح می دهند از پایین تردد کند و با توجه به باریکی حاشیه های پل ها که همسطح زمین است ترافیک در این محل ها و روی زمین افزایش چشمگیری پیدا می کند و به این دلیل پل ها کارایی خود را از دست می دهند.
پیرویان اظهار داشت:اگر احداث پل ها و تقاطع های غیر همسطح کارشناسی شده نباشد عملا حرکت خودروهای شخصی تسهیل می شود و حرکت وسایل نقلیه عمومی و پیاده را مشکل خواهد کرد که این روند کاملا برخلاف دیدگاه علمی حمل و نقل شهری است و شهرهایی که باید محل زندگی باشند به محل رانندگی تبدیل خواهند شد.
سیاست های شهرهای پیشرفته در دنیا براساس تقویت سیستم حمل و نقل عمومی و تضعیف تردد خودروهای شخصی پیش می رود این نکته ای است که استاد گروه حمل و نقل و ترافیک بخش مهندسی عمران دانشگاه شیراز بر آن صحه گذاشت و گفت: در شیراز با ساخت پل های غیرکارشناسی عکس این روند حاکم و فعالیت ها بر ترغیب مردم به استفاده از خودرو شخصی بوده است.
** طرح دانشگاه برای حمل و نقل و لزوم همکاری شورای شهر
این استاد دانشگاه شیراز بر انسان محور بودن،دوستدار محیط زیست ،ایمنی، هوشمند و پایدار بودن سیستم حمل ونقل تاکید و بیان کرد: سیستم حمل و نقل هدف نیست بلکه وسیله ای است که زندگی شهری شهروندان سالم سازی شود، بر این مبنا طرح جامعی در دانشگاه شیراز در حال تدوین است مبنی بر ارائه راه حل کوتاه مدت ،میان مدت و بلند مدت برای بهبودی پله ای وضعیت سیستم حمل و نقل شیراز که پیش بینی می شود تا پایان سال جاری آماده شود که امیدوارم شورا و شهردار جدید در این زمینه با دانشگاه شیراز همکاری کنند تا قوانین به تصویب برسد و اجرایی شود.
وی به لزوم فرهنگ سازی در جامعه در خصوص حمل و نقل عمومی تاکید کرد و افزود: همان گونه که برای بهبود وضعیت اقتصادی نیازمند اجرای الگو اقتصاد مقاومتی هستیم در سیستم حمل و نقل نیز نیاز به اجرای حمل و نقل مقاومتی داریم که در صورت اجرا در دراز مدت اثرات بسیار مفیدی در پی خواهد داشت.
پیرویان بر لزوم تسهیل شرایط استفاده از حمل و نقل عمومی در جامعه و سخت شدن شرایط برای استفاده از خودرو شخصی اشاره و اضافه کرد: لازمه این امر در ابتدا استفاده مسئولان ارشد استان و شیراز از وسایل حمل و نقل عمومی به جای خودرو شخصی است تا این کار در جامعه نیز نهادینه و فرهنگ سازی شود اما متاسفانه در حال حاضربرای مدیران قابل تصور نیست که از اتوبوس و مترو برای عبورو مرور استفاده کنند و تا زمانی که مسئولان که خود شعار استفاده از ناوگان عمومی سر می دهند به آن عمل نکنند مردم نیز عمل نخواهند کرد.
وی ادامه داد: ساخت تقاطع های غیر همسطح در شهر شیراز باعث عدم رشد اقتصادی و تحدید کسب و کارهای پیرامون محل این پروژه ها شده و آنها را با مشکل مواجه کرده است.
استاد دانشگاه شیراز گفت:گسترش سیستم حمل و نقل عمومی علیرغم بهبود وضعیت ترافیکی ، مسائل زیست محیطی و سلامت جسمی جامعه باعث تقویت روابط اجتماعی بین شهروندان خواهد شد که خود می تواند از بسیاری از مشکلات اجتماعی نیز جلوگیری کند.
** کلانشهری بدون طرح ترافیک
شیراز کلانشهری است که به رغم داشتن مشکلات متعدد ترافیکی، هنوز طرح ترافیک ندارد.
طرح ترافیک می تواند در قالب برنامه ای مدون، محدودیت هایی برای عبور و مرور در خیابان های بدون کشش و تنگ پیش بینی کند.
اغلب خیابان هایی که در مرکز شیراز قرا دارند،در بافت قدیم شیراز هستند و برای رفت و آمد اتومبیل طراحی نشده اند.
** طرحی که فقط 16 روز دوام آورد
طرح ترافیک شیراز پانزدهم دی 92 پس از 2 سال تعویق و انتظار با پسوند ارشادی آغاز شد ولی مباحثات و رخدادهای پرحاشیه به اجرای این طرح پس از 16 روز پایان داد.
در این 16 روز بحث هایی میان موافقان و مخالفان این طرح رد و بدل شد که شاخص ترین طرف های متولی و رسمی این مباحث، فرمانده وقت نیروی انتظامی فارس به عنوان منتقد طرح از یک طرف و شهرداری و شورای اسلامی شهر شیراز در قالب موافقان از طرف دیگر بود.
مقام انتظامی می گفت زیرساخت ها فراهم نیست و دوربین های ثبت تخلفات باید در اختیار ما باشد، شهرداری با این موضوع مخالفت کرد.
سرانجام این طرح پس از 16 روز تعطیل شد و دوم بهمن 92 بسیاری از رانندگان تاکسی، دیگر رانندگان محدود شده و کاسبان محدوده طرح ترافیک شیراز، از تعطیلی این طرح شادمانی کردندو در این روز که روشن و آفتابی بود،چراغ ها و برف پاک کن های خودروهایشان را روشن کردند.
طرحی که هنوز اجرا نشده، پایان یافت و به گفته یک عضو شورای اسلامی شهر شیراز برای آن هفت میلیارد تومان هزینه شد.
پرسش این است که آیا تعطیلی یا تعویق طرح ترافیک شیراز بیانگر آن است که معضلات ترافیکی این کلانشهر نیز پایان یافته است؟
آمار مشخصی از شمار خودروهای فعال و در حال تردد در شیراز نیست ولی برخی منابع تخمین زده اند روزانه 250 هزار تا 350 هزار خودرو در این کلانشهر تردد می کنند و هر روز نزدیک به 400 خودرو به این شمار افزوده می شود.
همچنین گفته می شود 50 هزار خودرو فرسوده در این شهر رفت و آمد می کنند.
به نظر می رسد طرح ترافیک شیراز در آینده نیز باید اجرا شود و اجرای آن بر مبنای درس گرفتن از عملکردهای پیشین باشد.
نتیجه مباحث مردم و کارشناسان این است:پل یا روگذر اگر بدون طرح و برنامه باشد، مشکلات ترافیکی شیراز را حل نمی کند چه بسا افزون تر می کند.
