شله مشهدی
مواد اصلی شله مشهدی، گوشت، حبوبات و ادویه فراوان است، قدمتش به دوران مغول برمیگردد و با لپه تزئین میشود. طرز تهیه شله در فهرست میراث معنوی ایران هم به ثبت رسیده است.
اِشکنه تخم خربزه
در خراسان به واسطه خربزههای معروفی که دارد، غذایی به اسم «اِشکنه تخم خربزه» هم میپزند. تخم خربزه را در تابه روی آتش ملایم بو میدهند تا نسوزد. سپس آن را میکوبند و با سه پیمانه آب در دیگچه میریزند تا بپزد. بعد از پخت، آن را از پارچه متقال عبور میدهند تا شیره تخم گرفته شود. کره را داغ میکنند، پیاز را در آن تفت میدهند و سپس آب خربزه را به آن اضافه میکنند. بعد کشک را با کمی نمک اضافه میکنند تا بجوشد و حاضر شود. برخی در کنار آن چند ورق بادمجان هم میگذارند.
کلهپاچه با برنج یا پلو
شیرازیها غذایی به اسم «پاچه پلو» دارند . کلهپاچه را میپزند و برنج را آبکش میکنند. در کنار آن آلو، برگه زردآلو و سیر را با کمی کره تفت میدهند، سوسنمبر، گلپر و قره قروت و یک پیمانه آب کله پاچه را با هم ترکیب میکنند. سپس برنج را در قابلمه میریزند و مقداری آب قره قروت به آن اضافه میکنند. روی نیمی از برنج، آلو و برگه زرد آلو میریزند و دوباره کمی آب قره قروت روی آن ریخته و بقیه برنج را روی مواد میریزند تا تمام شود. بعد کله پاچه را روی برنج گذاشته و آن را دم میکنند. پاچه پلو یا کلهپاچه پلو یکی از پلوهای محلی استان فارس و شهر شیراز است و در سیستان و بلوچستان هم طبخ میشود. کله پلو در افغانستان هم غذای پادشاهی محسوب میشود و گفته شده در فصل زمستان هفتهای یک بار در قصر شاهی تهیه و به پادشاه پیشکش میشده است. البته آنها برای طبخ این غذا از شکنبه گوسفند هم استفاده میکردند و گندم، نخود، بادمجان و ادویههای بیشتری به آن اضافه میکردند.
گوشفیل با دوغ
گفته میشود دوغ با گوشفیل در زمان شاهعباس هم سِرو میشده است و گویا ابوعلی سینا و شیخ بهایی هم درباره آن نوشتهاند. طعم شور و شیرین این دو ماده، فشار خون را تنظیم و مثل سرم قندی و نمکی عمل میکند. همچنین برای کسانی که فشار خون پایین دارند، خوب است!
کاچی زوارهای
در منطقه زواره در اصفهان کاچی متفاوتی با ترکیب بلغور گندم، کشک، سیر و نعنا داغ و دل و جگر گوسفند درست میشود. البته میتوان این خوراک را با ترکیب موادی مثل بلغور ذرت، جو، گوشت و جگر مرغ هم درست کرد. این غذا منبع سرشاری از ویتامین، پروتئین ، کلسیم و...است.
کشک لبو
کشک لبو نوعی غذای محلی خوانسار است که از ترکیب چغندر بخارپز، کشک، نعناع، زردچوبه و روغن تهیه میشود. این غذا سرشار از کلسیم است و بیشتر در فصل پاییز و زمستان پخته و سِرو میشود. کاهش فشار خون، تصفیه کبد، پیشگیری از سرطان، درمان یبوست و تقویت توان عضلانی در بیماران قلبی از خواص لبو است. همچنین توصیه میشود برای کاهش وزن لبو مصرف شود.
نیمرو با شیره خرما
در برخی از مناطق کویری ایران مثل کویر مصر، تخم مرغ نیمرو را با شیره خرما یا انگور تهیه میکنند. این غذا از ترکیب روغن، تخممرغ و شیره خرما درست میشود. خاگینه شیره انگور نیز از ترکیب آرد، نمک، تخم مرغ، گلاب و زعفران پخته میشود.
بز قورمه
بز قورمه یکی از غذاهای محلی کرمان و در واقع نوعی آبگوشت کشک است. گوشتی که با آن بز قورمه را میپزند پر از چربی است. این غذا معمولا با نان خورده میشود، اما میتوان آن را به صورت خورش هم در کنار چلو گذاشت. این غذا با آنکه مقدار زیادی سیر دارد اما باز هم با سیر داغ آرایش میشود. به احتمال زیاد چون این غذا با قورمه بزغاله درست میشود به بز قورمه مشهور شده است. بز قورمه با ترکیب گوشت، پیاز، سیر، نخود، کشک، زردچوبه، زعفران و نمک و فلفل درست میشود.
دلمه سیرابی
دلمه سیرابی را مردم خرمآباد در لرستان میپزند و در گویش محلی به آن سغدو میگفتهاند. آنها معتقدند این غذا موجب تقویت معده میشود. این غذا به دو شکل درست میشود، در نوعی از آنکه قرمزرنگ است مواد دلمه را داخل سیرابی میریزند و میدوزند. در شکل دیگر آن، سیرابی را با برنج، آلو، شوید و روغن حیوانی میپزند که رنگ آن مثل کلهپاچه زرد است.