تابناک فارس به نقل از شیرازه:طی سالهای اخیر تغییرات چشمگیری در رفتار، سبک و محیط زندگی انسان‌ها رخ داده که سبب کم تحرکی و رشد صعودی شیوع چاقی شده است و همین امر موجب شده تا آمار مبتلایان به انواع بیماریهای وابسته به عوالم محیطی نیز افزایش یابد.
یکی از این بیماری‌ها که علاوه بر ژنتیک، عوامل محیطی و شیوه زندگی افراد در آن نقش بسزایی دارد بیماری دیابت یا قند خون است که علی رغم نام شیرینش کام مبتلایان را تلخ می کند.
متأسفانه دیابت یکی از تهدیدهای اصلی برای سلامت بشریت در قرن 21 میلادی به شمار می رود و دلایل بسیاری هم وجود دارد که ثابت می‌کند رشد و شیوع این نوع بیماری در دهه آینده ادامه خواهد یافت تا حدی که تبدیل به یکی از معضلات سلامت جهانی و علت اصلی و عمده مرگ ومیر و ناتوانی طی سالهای آتی خواهد شد.
به همین منظور و به بهانه تولد فردریک بانتینگ (کاشف الکل) 22 سال است که در سراسر جهان روز 14 نوامبر برابر با 24 آبان ماه، روز جهانی دیابت نامگذاری شده است و قطعا هدف از برگزاری این روز، شناساندن دیابت و تشویق وترغیب جامعه جهانی به پیشگیری ومراقبت از این پدیده روز افزون است.
چرا که در جهان، در هر 10 ثانیه، یک نفر به دلیل دیابت فوت می کنند و دو نفر نیز به دیابت مبتلا می شوند، همچنین هر سال، هفت میلیون نفر در جهان به عده دیابتی‌ها افزوده می شود به طوری که تا سال 2030 جهان بیش از 500 میلیون نفر دیابتی رادر خود جای خواهد داد، بخصوص در قاره آسیا ! تعداد 80 درصد مبتلایان به دیابت متعلق به کشورهایی خواهند بود که وضع اقتصادی متوسط رو به پایین داشته باشند.
خبرنگار شیرازه نیز به مناسبت روز جهانی دیابت و به منظور اطلاع رسانی به مخاطبان، گفتگویی با مدیر گروه مبارزه با بیماریهای غیر واگیر علوم پزشکی شیراز و دکتر دانا فر متخصص بیماریهای داخلی و فوق تخصص غدد انجام داده است.
فریبا مرادی در ابتدا آماری از تعداد مبتلایان به دیابت در استان فارس ارائه کرد و گفت: ده درصد افراد بالای ۳۰ سال در استان فارس مبتلا به دیابت هستند، یعنی حدود ۲۱۰ هزار نفر، که تاکنون ۱۷۰ هزار بیمار مبتلا به دیابت (۱۷۵ درصد) مورد انتظار شناسایی شده و تحت مراقبت دوره ای هستند.
عوارض قلبی عروقی
وی در ادامه به طور مجزا به هر یک از عوارض مختلف دیابت در مبتلایان اشاره کرد و افزود:عوارض قلبی عروقی از مهم ترین عوارض در بیماران دیابتی است.
این متخصص پزشکی اجتماعی با بیان اینکه در بیماریهای قلبی- عروقی اصلی‌ترین مشکل این است که بیمار، دیابت خود را خوب کنترل نکرده است،عنوان کرد: این عوارض شامل افزایش فشار خون، افزایش احتمال سکته های قلبی و مغزی است به طوری که دیابت خطر بیماری های قلبی عروقی را تا سه برابر، همچنین شانس ابتلا به بیماری فشار خون را افزایش می دهد.
مرادی با بیان اینکه فشار خون بالا میتواند منجر به رسوبات چربی در رگ های خونی یا «آترواسکلروز» شود،ابراز داشت: وجود رسوبات در رگها در طول زمان رگها را سفت می کند و با کنترل مطلوب قند خون از طریق مصرف منظم داروها و داشتن رژیم غذایی مناسب می توان از بروز عارضه «آترواسکلروز» و مشکلات قلبی و عروقی که مهمترین علت سکته قلبی و مغزی است، پیشگیری کرد.
دیابت از علل اصلی نارسایی کلیه است
وی به عوارض کلیوی دیابت هم اشاره کرد و افزود:دیابت از علل اصلی نارسایی کلیه است و عدم کنترل مطلوب قند خون در بیماران مبتلا به دیابت احتمال آسیب به کلیه ها را افزایش می دهد به طوری که دیگر قادر به تصفیه خون نیست و مواد زائد در بدن تجمع پیدا می کند و اگر درمان نشود و ادامه یابد به سمت نارسایی کلیه پیش می‌رود که در آن صورت نیاز به دیالیز و پیوند کلیه می شود.
مدیر گروه مبارزه با بیماری های غیر واگیر علوم پزشکی شیراز ادامه داد: هر قدر قند و فشار خون در یک بیمار مبتلا به دیابت کنترل باشد و در محدوده طبیعی باشد احتمال بروز نارسایی کلیوی کمتر خواهد بود.
وی بیان کرد: نشانه ها و عوارض کلیوی خیلی دیر بروز می‌کند، ولی علائمی مثل ورم کردن پا، زیر چشم، اختلالات خواب، کم اشتهایی، احساس ناراحتی در معده، ضعف و عدم تمرکز علائمی هستند که میتواند نشان‌دهنده نارسایی کلیه ها باشد که این علائم خیلی هم اختصاصی نیستند به همین دلیل اکیداً توصیه می کنیم افراد مبتلا به دیابت به طور منظم به پزشک مراجعه کنند و آزمایشاتی که پزشک آنها توصیه می‌کند را انجام دهند.
قند خون بالا به چشم آسیب می‌رساند
عوارض چشمی دیابت از دیگر عوارضی است که مرادی به آن اشاره کرد و افزود: قند خون بالا به چشم آسیب می رساند و ممکن است باعث ابتلا بیمار دیابتی به آب سیاه، آب مروارید و اختلالات عروقی در شبکه چشم شود که به آن «رتینوپاتی دیابتی»می گویند که در این عارضه به علت خونریزی منجر به کم بینایی و نابینایی می شود.
وی تصریح کرد: افراد دیابتی برای پیشگیری از عوارض چشمی باید به چند نکته توجه کنند، حتما با رعایت رژیم غذایی و فعالیت بدنی مناسب و مصرف به موقع و به اندازه داروها قند و فشار خون خود را در محدوده طبیعی نگه دارند، همچنین سالانه برای معاینه چشم، به چشم پزشک مراجعه کرده و اگر احساس تاربینی دوبینی و کم بینی دارند یا درد و فشار خون در چشم دارند یا میدان بینایی شان به صورت ناگهانی تغییر کرده بلافاصله به چشم پزشک مراجعه کنند.
پای دیابتی موجب درگیری عروق محیطی و آسیب اعصاب اندامها می‌شود
این پزشک یکی از عوارض جدی بیماری دیابت را پای دیابتی عنوان کرد و گفت: «نوروپاتی دیابتی» یا همان پای دیابتی موجب درگیری عروق محیطی و آسیب اعصاب اندامها می‌شود، این حالت منجر به این می‌شود که حس گرما، سرما و درد در پاهای بیمار کاهش پیدا کرده و یا مستعد آسیب و زخم می شوند به گونه ای که بیمار متوجه آن نمی‌شود و این آسیب منجر به عفونت و زخم عمیق می گردد که در صورت پیشرفت احتمال قطع شدن پاهای بیمار افزایش می یابد.
مرادی ادامه داد: افراد مبتلا باید روزانه پاهای خود را بررسی کنند و هرگونه قرمزی، زخم، پینه ترک و ضایعات پوستی در پا دیدند هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنند.
چند توصیه به دیابتی‌ها
مدیر گروه مبارزه با بیماری های غیر واگیر علوم پزشکی شیراز چند توصیه به دیابتی ها کرد و افزود: بیماران مبتلا به دیابت برای پیشگیری از عوارض بیماری باید به موارد زیر توجه کافی داشته باشند: اول اینکه وزن بدن خود را در محدوده نرمال قرارداده آن را حفظ کنند، حداقل ۳۰ دقیقه در روز فعالیت بدنی با شدت متوسط داشته باشند، داشتن رژیم غذایی سالم که ۳ تا ۵ وعده میوه و سبزیجات در آن باشد و کاهش میزان مصرف قند و چربی را مد نظر داشته باشند، هرگز سیگار و قلیان نکشند چون مصرف دخانیات خطر مصرف مصرف بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد.
مردای در پایان تاکید کرد: غربالگری در بیماران، کنترل قند خون، فشار خون، چربی و مراعات از نشانه های اولیه بیماران کلیوی و از اقدامات بسیار ضروری است.
دیابت از شایع‌ترین بیماریهای مزمنی که جوامع بشری را گرفتار کرده است
فریده دانافر متخصص بیماری های داخلی و فوق تخصص غدد دیابت را از شایع‌ترین بیماریهای مزمنی دانست که جوامع بشری را گرفتار کرده است.
وی بیان داشت: پیش‌بینی می‌شود که در جهان تعداد مبتلایان تا سال ۲۰۲۵ به حدود ۴۶۳ میلیون نفر برسد که متاسفانه رقم بسیار بزرگی است و افزایش این تعداد افراد دیابتی، به سبک زندگی جوامع شهری و صنعتی بر می‌گردد.
این پزشک فوق تخصص غدد با بیان اینکه فردی که دیابت دارد باید یکسری عادات و رفتار هایی را در سبک زندگی خود تغییر دهد و طوری برخورد کند که عوارض آن گریبان گیرش نشود،افزود:گر چه در ابتلا به دیابت ژنتیک و توارث نقش بسیار مهمی را ایفا می کند اما علاوه بر آن داشتن رژیم غذایی مناسب و فعالیت ورزشی و داشتن تحرک کافی در طول روز اهمیت بسیاری دارد به طوری که حتی افرادی که ژن دیابت را به ارث برده‌اند با تغییر این عوامل محیطی، ژن ابتلا به دیابت را به تاخیر می‌اندازند.
دانافر با بیان اینکه متاسفانه بالا بودن قند خون میتواند منجر به عوارضی شود که گاه غیرقابل جبران و برگشت ناپذیر است،اظهار کرد: از طرفی اگر قند خون را در حد طبیعی نگه دارند باعث می شود در دراز مدت مشکلی برای فرد مبتلا ایجاد نگردد.
وی تصریح کرد: نکته قابل توجه این است که تنها کنترل قند خون برای فرد مبتلا کافی نیست بلکه کنترل چربی و فشارخون نیز بسیار مهم است.
این فوق تخصص غدد با اشاره به اینکه درمان دیابت در نوع یک فقط انسولین است و هنوز درمان دیگری برای آن یافت نشده،ابراز کرد: ولی برای درمان نوع 2 میتوان ابتدا از داروهای خوراکی استفاده کرد مگر اینکه پزشک معالج صلاح بداند برای او هم انسولین تجویز کند،همچنین در دیابت حاملگی هنوز بهترین دارو انسولین است، چون انسولین از جفت رد نمی شود و به جنین نمی رسد.
دانا فر ادامه داد: توصیه موکد پزشک این است که فرد مبتلا بیماری خود را جدی بگیرد و شرایط ویژه را بپذیرد بنابراین همیشه باید نکاتی که ذکر شد را رعایت کند، مرحله بعد اینکه بعد از رژیم غذایی، تحرک و ورزش نقش مهمی دارد پس بیمار باید آنها را رعایت کند و روزانه حداقل بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه فعالیت مناسب داشته باشد.
رابطه دیابت با بیماری کرونا
وی در ادامه به موضوع مهم دیگر یعنی رابطه دیابت با بیماری کرونا اشاره کرد و گفت: دیده شده افراد مبتلا به دیابت به دلیل سیستم ایمنی بدنی که دارند مستعد ابتلا به این ویروس هستند و متاسفانه در صورتی که مبتلا شوند بیماری در آنها شدت بیشتری دارد، البته کنترل قند خون در کاهش و افزایش احتمال به کوئید ۱۹ موثر است.
این متخصص داخلی اضافه کرد: شدت بیماری با میزان قند خون ارتباط مستقیم دارد، بنابراین توصیه پزشکان به افراد دیابتی، عمل کردن به پروتکل های بهداشتی است که سازمان بهداشت جهانی هم تایید کرده است و توصیه می‌شود مرتب از دمنوش‌های گرم عرقیات و آب استفاده کنند.
دانا فر در پایان گفت: البته افرادی که مبتلا به نارسایی کلیه هستند باید در مصرف مایعات دقت کرده و با پزشک خود مشورت کنند، داروها را مرتب استفاده کرده و در صورتی که قند خون کنترل شده باشد( قند خون ناشتا زیر ۱۳۰ و دو ساعت بعد از غذا زیر ۱۸۰) باشد جای امیدواری است که مبتلا به کووید ۱۹ نشوند یا به زودی و راحت تر بهبود پیدا کنند.
گفته آخر اینکه نه تنها در مورد بیماری دیابت بلکه تمام بیماری هایی که علاوه بر عوامل وراثتی،عوامل محیطی نیز در آنها دخیل هستند اطلاع رسانی به موقع کافی و مناسب میتواند سالانه جان تعداد بیشماری از افراد را از مرگ حتمی و عوارض جبران ناپذیر نجات دهد همچنین هزینه های گزاف درمان را از دوش هم خانواده ها و هم مجموعه بهداشت و درمان بردارد.
