تابناک فارس به نقل از مهر: دریاچه بختگان دومین دریاچه بزرگ کشور بعد از دریاچه ارومیه به شمار می‌رود. این دریاچه اولین بار در سال ۱۳۴۷ به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد سپس در سال ۵۴ به عنوان پناهگاه حیات وحش و در سال ۱۳۷۴ بخشی از آن شامل مجموعه دریاچه‌های بختگان، طشک و تالاب‌های موجود در ورودی زهکش‌ها به انضمام ارتفاعات شمال دریاچه بختگان به عنوان پارک ملی تعیین شد.
دریاچه‌های طشک و بختگان از مهمترین زیستگاه‌ها و از نظر وسعت دومین دریاچه داخلی کشور محسوب می‌شوند و دارای آبخیزی به وسعت ۲۵ هزار کیلومتر مربع هستند.
تالاب‌های طشک و بختگان پیش از خشکی نقش بسیاری مهمی را در بقای تنوع ژنتیکی و اکولوژیکی کشور ایفا می‌کردند و به همین دلیل این دو تالاب در فهرست تالاب‌های بین المللی کشور قرار گرفته‌اند.
نزدیک به ۱۵ سال از خشک شدن این تالاب می‌گذرد و هنوز هیچ اقدام مؤثری برای احیای بختگان انجام نشده است در حالی که در سال ۹۲ هیئت دولت کارگروه ویژه‌ای برای نجات دریاچه ارومیه تشکیل داد و برای این دریاچه ردیف بودجه در نظر گرفته شد اما برای «بختگان» به عنوان دومین دریاچه بزرگ کشور که این روزها کاملاً خشک است نه تنها کارگروهی ویژه‌ای تشکیل نشد بلکه این دریاچه هنوز روزهای بی آبی را سپری می‌کند و هر روز بر مشکلات و مسائل آن افزوده می‌شود.
چندی قبل بود که حدود سه هزار جوجه فلامینگو با کاهش سطح آب دریاچه بختگان در معرض مرگ و نابودی قرار گرفتند و گروه‌های مردمی برای نجات این فلامینگوها وارد عمل شدند اما این پایان راه نبود تا اینکه بار دیگر زمزمه‌هایی مبنی بر اینکه قرار است بخشی از بختگان به سایت دفن زباله تبدیل شود به گوش رسید.
البته اولین بار نیست که اینگونه اقدامات در استان فارس انجام می‌شود زیرا پیش از اینکه دریاچه کافتر به زمین فوتبال تبدیل شده بود و حتی جاده سازی در بستر تالاب پریشان فریاد دوستداران محیط زیست را بلند کرده بود.
در این مدت با خشک شدن دریاچه بختگان نه تنها میزان قابل توجهی از انجیرستان های بزرگترین تولیدکننده انجیر دیم جهان خشک شد بلکه تبدیل این دریاچه به شوره زار باعث تغییر اقلیم منطقه و بعضاً افزایش برخی بیماری‌ها در اطراف بختگان شد.
سایت دفن زباله آب‌های زیر زمینی را آلوده می‌کند
در این میان دوستداران محیط زیست بر این باورند در صورتی که این بخشی از این دریاچه به سایت دفن زباله تبدیل شود به طور حتم خطرات زیادی از جمله آلوده کردن سفره آب‌های زیرزمینی را به همراه دارد و هزاران سال نیاز است تا آلودگی سفره‌ها از بین برود.
البته برخی از کارشناسان بر این باورند که باید هر چه سریع‌تر حق و حقوق دریاچه بختگان یا همان حقابه پرداخت شود و ادعاهای مسئولان پیرامون کم آبی پذیرفته شده نیست.
یک فعال زیست محیطی در خصوص وضعیت بحرانی بختگان گفت: متأسفانه یکی از مسائل و موضوعات در رابطه با تالاب بختگان و دیگر تالاب‌ها این است که مسئولان نبود آب را بهانه می‌کنند و بر این باورند که تالاب به طور کامل از بین رفته است.
بختگان هنوز زنده است؛ حقابه اش را بدهید
علی اکبر کاظمینی ادامه داد: مسئولان باید این تفکر را که تالاب به طور کامل از بین رفته از ذهن خود دور کنند زیرا تا زمانی که یک گودالی در این منطقه وجود دارد به طور حتم بختگان زنده است و باید حق و حقوقش را بدهند.
وی با انتقاد به عدم تخصیص حقابه دریاچه بختگان توضیح داد: چطور زمانی که در بالادست سد می‌زدند به این فکر نمی‌کردند که ممکن است به دلیل احداث سد بختگان خشک شود بر این اساس باید حقابه دریاچه را بدهند.
این فعال حوزه محیط زیست با انتقاد از برخی اقدامات از جمله ایجاد سایت دفن زباله در محدوده تالاب بختگان گفت: قطعاً تالاب همیشه اینگونه نمی‌ماند و یک روز احیا می‌شود بنابراین نباید با این دسته از اقدامات اکوسیستم منطقه را از بین ببریم.
وی افزود: اگر در کنار دریاچه بختگان سایت دفن زباله ایجاد شود به طور حتم شیرابه زباله‌های وارد سفره آب‌های زیرزمینی شده و آب‌ها را آلوده می‌کند و بعد از آن هزاران هزاران سال نیاز است که بار دیگر سفره آب زیرزمینی از آلودگی نجات پیدا کند.
کاظمینی با تاکید بر اینکه نباید به هیچ عنوان اکوسیستم منطقه بهم بخورد، بیان کرد: کجای دنیا در اطراف دریاچه سایت دفن زباله ایجاد می‌کنند که در اینجا اینگونه تصمیمات گرفته می‌شود هرچند که محیط زیست به این موضوع ورود کرد و جلوی آن را گرفت اما فکر کردن به این موضوع هم قابل هضم نیست.
این فعال حوزه محیط زیست در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به مخاطرات از بین رفتن دریاچه بختگان گفت: خشک شدن دریاچه بختگان باعث به وجود آمدن شوره زار و نمک زار شده که این ریزگردهای نمک تمام منطقه نی ریز و اطراف آن را تحت تأثیر قرار داده و در خشک شدن انجیرستانهای استهبان نیز تأثیر گذار بوده است.
وی با اشاره به اینکه تالاب بختگان و مردم منطقه روزهای بسیار بغرنجی را سپری می‌کنند، ادامه داد: در گذشته مناطق اطراف بختگان شرجی بود اما در حال حاضر به دلیل خشکی دریاچه آب و هوای منطقه خشک شده و نشانه‌های ورود کویر به استان نمایان شده و زنگ خطر به صدا درآمده که بسیار نگران کننده است.
کاظمینی با بیان اینکه از مدتها قبل نشانه‌های پیشروی اقلیم کویری به فارس دیده می‌شود، اظهار کرد: دریاچه به یک دشت نمک تبدیل شده و تمام شرایط برای ایجاد طوفان نمکی در منطقه وجود دارد و با هر جریان بادی در منطقه بختگان، نمک‌های کف تالاب بلند شده و در زمین‌های اطراف می‌نشیند که این امر مشکلاتی را به همراه داشته است.
وی با تاکید بر اینکه تا زمانی که یک طرح خوب و قابل دفاع برای بختگان از استان به مرکز ارائه نشود دریاچه احیا نمی‌شود، افزود: محیط زیست به تنهایی نمی‌تواند برای احیای تالاب اقدام کند باید تمامی دستگاه‌ها از جمله استانداری، نخبگان و… ورود کنند و با ارائه طرحی جامعه شرایط را برای نجات بختگان ایجاد کنند.
این فعال حوزه محیط زیست گفت: برآورد میزان اعتبار به منظور احیای دریاچه بختگان به طرح مطالعاتی نیاز است تا بررسی شود که طی چند سال دریاچه احیا می‌شود.
امکان رهاسازی آب برای بختگان نیست
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس گفت: بر اساس ضوابط قانونی آب تجمیع شده پروژه‌های سدها اولویت بندی می‌شود که در این رابطه اول مصرف آب شرب و سپس محیط زیست و کشاورزی و صنعت است.
محمود رضایی کوچی افزود: البته بر اساس اقتضائات محلی ممکن است این اولویت‌ها در هر استانی تغییر کند که استان فارس هم اینگونه است و اولویت بندی رهاسازی‌ها تغییر می‌کند.
وی با اشاره به اینکه در اراضی پایین دست سد سه شهرستان خرامه، مرودشت و زرقان قرار دارند، افزود: این سه شهرستان سالیانه ۴۰۰ تن از غله کشور را تأمین می‌کنند که شهرستان‌های استراتژیک کشور به شمار می‌روند بر این اساس رهاسازی آب برای کشاورزی این منطقه اولویت دارد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار فارس با تاکید بر اینکه در صورتی که میزان بارش خوب باشد برای محیط زیست آب رهاسازی می‌شود، اظهار کرد: در دو سال گذشته با توجه به بارش‌های خوب در استان دو نوبت آب برای بختگان رهاسازی شد اما در سال زراعی جاری با توجه به کاهش ۶۰ درصدی بارندگی امکان رهاسازی آب وجود نداشت.
توقف دفن هر گونه پسماند در نزدیکی یکی از زه کش‌های منتهی به تالاب طشک
در عین حال با توجه به تصمیم کمیته فنی، مدیر کل حفاظت محیط زیست فارس دستور توقف هرگونه اقدامی برای دفن پسماندهای بخش مرکزی ارسنجان در نزدیکی یکی از زه کش‌های منتهی به تالاب طشک را صادر کرده است.
روابط عمومی محیط زیست چندی پیش اعلام کرد که این سایت در خارج از حریم و بستر تالاب‌های بین المللی طشک و بختگان و در فاصله هزار و چهارصد متری بیرون پناهگاه حیات وحش بختگان واقع بوده و بنا به گزارش شرکت آب منطقه‌ای. آب زیر زمینی در محل احداث سایت بسیار پایین ارزیابی شده است اما با توجه به بررسی کارشناسی به عمل آمده و وجود شواهدی از بالا بودن سطح آب زیر زمینی با تصمیم کمیته فنی اداره کل و تا زمان بررسی دقیق‌تر این موضوع طی مکاتبه‌ای به مقامات ذیربط لزوم خودداری از دفن هرگونه پسماند در منطقه مذکور توسط مدیر کل حفاظت محیط زیست اعلام شد.
به هر حال دریاچه بختگان برای احیا و آبگیری نیازمند ایجاد شرایط مطلوب است تا بخت بختگان که این روزها سیاه شده دوباره باز شود.
