تابناک فارس به نقل از فارس: اردیبهشت ماه میمند فیروزآباد با شکوفا شدن گل محمدی، حال و هوای بهشتی به خود میگیرد و این گل خوشبو هوای شهر را عطرآگین کرده و مشام هر رهگذری را نوازش میدهد که انباشت گل محمدی در بازارچههای محلی در این فصل، جلوه زیبا و چشمنوازی را در ذهن مردم به جای میگذارد.
برداشت گل محمدی از صبح زود و قبل از طلوع آفتاب و در هوای خنک بامدادی شروع و باید تا قبل از گرم شدن هوا انجام شود و بلافاصله بعد از پشت سر گذاشتن این مراحل به مراکز خرید یا کارگاههای عرقگیری انتقال یابد، زیرا گرم شدن هوا گلهای چیده شده را پژمرده و فعالیت تخمیری در گل که اغلب رویهم انباشته و فشرده میشوند، را افزایش میدهد.
گل محمدی پس از باز شدن، دوام کمی روی شاخه دارد و در صورت تأخیر طی ۲۴ ساعت رنگ آن به سفیدی گراییده و میریزد و تأخیر زمان برداشت، باعث افت شدید کیفیت گلاب و اسانس استحصالشده میشود.
گل محمدی تولید شده در فیروزآباد به خصوص شهر میمند از معطرترین نوع این گل در دنیا به حساب میآید و مشتریان خاص خود را در جایجای کشور و جهان دارد.
مقادیر زیادی از گلهای تازه آن به استانهای همجوار و خشک کرده آن نیز به خارج صادر میشود. گل محمدی از ارزش غذایی زیادی برخوردار است و در درمان صرع، زخم معده، تقویت قلب و ضعف عمومی بسیار مؤثراست.
این گیاه به دلیل کمتوقع بودن در نیاز آبی، این محصول میتواند در اراضی و مراتع فقیر و تخریبشده خود را با شرایط نامساعد وفق داده و از تخریب اراضی ملی جلوگیری کند.
نوع آب و هوا، خاک و طبیعت شهر میمند تأثیر به سزایی در خصوص کیفیت متمایز این گل نسبت به سایر مناطق و شهرهای کشور دارد به همین دلیل سطح زیر کشت و صادرات آن هر ساله افزایش مییابد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان فیروزآباد از آغاز برداشت گل محمدی از گلستانهای فیروزآباد و میمند خبر داد و افزود: برداشت گل محمدی تا اواخر اردیبهشت ماه در این منطقه ادامه دارد و پیشبینی میشود ۵ هزار و ۸۸۰ تن گل محمدی از باغهای فیروزآباد و میمند برداشت شود.
موسوی با بیان اینکه گل محمدی با توجه به شرایطی که شهرستان دارد یکی از گیاهان بسیار مقاوم به تنشهای محیطی است، اضافه کرد: شهرستان فیروزآباد و بخش میمند این شهرستان ظرفیت فوقالعادهای در تولید گل محمدی دارد.
وی اضافه کرد: نیاز آبی بسیار کم، قابلیت کشت دیم، سازگار به شرایط آب و هوایی منطقه و مقاومت به تنشهای محیطی موجود، قابلیت نگهداری پس از برداشت و قابلیت کشت در زمینهای فقیر و سنگلاخی از مزایای کشت گل محمدی است.
موسوی بیان کرد: گل محمدی برداشت شده در شهرستان فیروزآباد و بخش میمند این شهرستان به روشهای صنعتی و سنتی گلابگیری میشود و علاوه بر مصرف در داخل استان به استانهای همجوار و کشورهای دیگر ارسال و صادر میشود.
مدیر جهاد کشاورزی فیروزآباد از عملکرد ۳ تا ۳/۵ تن گل محمدی در این منطقه خبر داد و خاطرنشان کرد: امسال به خاطر سرمازدگی، متوسط عملکرد به ۳ تن رسیده که تولید گل محمدی کاهش یافته است.
موسوی اظهار کرد: تعداد بهرهبرداران گل محمدی در شهرستان فیروزآباد و بخش میمند ۴۷۵ نفر بوده و در مجموع در این منطقه، ۸۰ واحد گلابگیری سنتی و ۱۲ واحد صنعتی فرآوری داریم که ۵۰ درصد گل تولیدی را فراوری میکنند.
وی اضافه کرد: علاوه بر اسانسگیری و فرآوری غنچه، از این گل برای تغذیه زنبورهای عسل، تولید مربا و گلاب نیز استفاده میشود و ۵۰ درصد دیگر گل محمدی تولیدی به خارج از استان صادر و غنچه این گل نیز خریداری و به کشورهای دیگر صادر میشود.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان فیروزآباد با اشاره به این که سالانه ۱۱ میلیون لیتر گلاب در این شهرستان و بخش میمند تولید میشود بیان داشت: سطح کشت گل نسترن در ۵۰ هکتار و تولید ۲۲۵ تن گل نسترن از دیگر تولیدات گل و ۱۱ میلیون لیتر سایر عرقیات از دیگر تولیدات و فراوری شهر میمند فیروزآباد می باشد.
یکی از لطیفترین، زیباترین و خوشبوترین صنایع ایران، گلاب گیری است و برای تولید این فرایند از گل محمدی استفاده میشود. از زمانهای گذشته مرسوم بوده که گل محمدی را با آیین و مراسم خاصی میچینند و مراحل بعدی را انجام میدهند.
آیین گلاب گیری ابتدای اردیبهشت در شهر میمند فیروزآباد در استان فارس به خاطر شرایط آب و هوایی آغاز میشود، آیین گلچینی، گلاب گیری و جشنواره گل و گلاب چندین میلیون گردشگر را از سراسر کشور به سمت خود میکشاند.
کاشت گلمحمدی در ایران قدمتی حدودا ۷ هزار سال دارد و مراسم گلاب گیری نیز آیینی هزار ساله است. در اردیبهشت ماه، گلهای محمدی ایرانی به نهایت رشد میرسند و آماده چیدن میشوند که مراسم گلاب گیری نیز در آن زمان انجام میگیرد. گلهای مراسم، به صورت دست جمعی و در صبح زود چیده میشوند.
با توجه به اسناد موجود در کتب تاریخی، نخستین افرادی که به فکر اختراع دستگاه برای تقطیر مایعات و گرفتن اسانس افتادند، ایرانیان بودند. در زمانهای گذشته از تقطیر آبی که از گل برگهای گل محمدی به دست میآمد، برای تقویت معده و درمان دردهای معده و روده استفاده میکردند.
زمانی که به کارگاههای گلاب گیری برسید، به خاطر گرما برایتان شربتهای خنک آماده میکنند تا هم خنک شوید و هم در کمال آرامش فرآیند گلاب گیری را مشاهده کنید.
با توجه بهاندازه دیگها، گلهای تازه را با آب با نسبت یک به ۳ مخلوط میکنند و سپس با گذاشتن سرپوش روی دیگ، روزنههای احتمالی را میپوشانند تا بخار بهطور کامل درون دیگ باقی بماند.
هنگامیکه محتویات دیگ جوشید، بخار آن را از لولهها به درون پارچ مسی بزرگ که داخل آب سرد قرار دارد میریزند.
هنگامیکه این بخارها نیز سرد شدند، گلاب تولید میشود. پارچها با توجه به ظرفیتشان حدود ۳۰ الی ۴۰ لیتر گلاب میدهند.
جالب است بدانید که برای گرفتن عطر گل نیز لایه روغن بسیار نازکی روی گلاب ایجاد میشود که باید با سرنگ جدا شود.
گلاب سنگین (درجه یک): گلابی که در ۱۰۰ میلیلیتر آن ۳۵ میلیگرم گل وجود دارد یا حداقل گل آن کمتر از ۲۵ میلیگرم است یا بهعبارتدیگر، گلابی که از ریختن ۳۰ کیلوگرم گل مرغوب ۴۰ لیتر محلول از آن به دست میآید که به آن گلاب ۵ منی میگویند.
گلاب سبک (درجه دو): گلابی که در ۱۰۰ میلیلیتر آن ۱۵ میلیگرم گل وجود دارد که ۲۰ لیتر محلول به دست میآید و گلاب دو منی میگویند.
علاوه بر موارد گفت شده، انواع خاص گلاب با کیفیتهای مختلفی نیز وجود دارد که به مقدار محدود تهیه میشود، عبارتاند از:
گلاب دوآتشه: چنان چه پس از یکبار تقطیر و گلاب گیری دوباره گلاب بهدستآمده با گلهای تازه تقطیر شود، به این گلاب که از این تقطیر دوباره به دست میآید، گلاب دوآتشه میگویند.
گلاب سه آتشه (سه گل): چنانچه عمل گلاب گیری برای بار سوم تکرار شود، یعنی گلاب دوآتشه دوباره با گل تازه تقطیر شود، به آن گلاب سه آتشه میگویند. این دو نوع گلاب بسیار کم تولید میشوند و از لحاظ کیفیت و میزان اسانس بینظیرند.
گلاب پسآب: درصورتیکه بعد از عمل تقطیر دوباره به تفالههای دیگ آب اضافه شود و از تفالههای گل مجدداً تقطیر صورت بگیرد، گلاب بهدستآمده دارای کیفیت نازلی خواهد بود که به این گلاب، پس آب میگویند.
گلاب زیرعطری: گلابی که با پارچ مخصوص تهیه میشود و در این شرایط بیشتر گرفتن عطر مدنظر است و بعد از آنکه عطر از پارچ خارج شد، به آن گلاب زیرقطر یا زیر عطری میگویند.
اردیبهشت، موسم گل و گلاب همان تحفهای که پیشکش هزار ساله پارسیان بود و این روزها سایه ویروسی منحوس بر سر آن سنگینی میکند.
هر سال از ابتدای اردیبهشت ماه تا پایان این ماه، گلستانهای محمدی میمند فیروزآباد در قرق گردشگران بود و میلیونها مسافر داخلی و خارجی راهی این شهر میشدند.
اما امسال به دلیل شیوع کرونا، تعطیلی مراکز اقامتی و گردشگری و نبود مسافر، رکود بر مهمترین قطب صنعت گلابگیری فارس و ایران سایه افکنده است.
اتفاقی که علاوه بر گلاب میمند فیروزآباد، گردشگری این منطقه را هم با آسیب جدی مواجه کرده است.