تابناک فارس به نقل از فارس: در گذشته دور ساخت کاخ‌ها و قلعه‌ها نشانی از شکوه و جلال بود.
البته گاهی این قلعه‌ها به عنوان دژی برای جلوگیری از نفوذ دشمنان در مناطق بسیار خاصی نیز ساخته می‌شد.
قلعه دختر یکی از این قلعه هاست که بر بلندای کوهی بنا شده و متعلق به دوره ساسانیان است.
با اینکه مسیر دسترسی به قلعه مستلزم کوه‌پیمایی است و شاید دشوار به نظر برسد، جنبه تاریخی این قلعه و همین طور چشم‌انداز خیره‌کننده آن به کوه‌ها و مناطق اطراف، ارزش این سختی را دارد.
قلعه دختر فیروزآباد دژی تسخیرناپذیر با قدمت ۱۷۰۰ ساله
قلعه دختر فیروزآباد دژی تسخیرناپذیر است که از هزار و ۷۰۰ سال قبل تاکنون بر فراز کوهی استوار باقی مانده و ارتفاعش از سطح زمین به ۱۵۰ متر می رسد.
این قلعه تاریخی که قدمتش به دوره ساسانیان برمی‌گردد در ۶ کیلومتری شهر فیروزآباد و در نزدیکی نقش برجسته تنگاب و بر فراز کوهی قرار دارد که به دلیل تسخیرناپذیری به قلعه دختر معروف شده است.
قلعه‌ای که به دستور اردشیر بابکان طی سال‌های ۲۲۴ تا ۲۴۱ میلادی برای حفاظت از شهر و دفاع در برابر حمله اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی ساخته‌شده است.
قلعه دختر فیروزآباد از لاشه‌سنگ و گچ دست‌کوب بنا شده و بیش از ۲ هزار مترمربع زیربنا دارد.
این قلعه تاریخی از سه ساختمان پلکانی تشکیل شده و ساختمان انتهایی آن دارای گنبدی بزرگ بوده که بر روی ساختمان چهارگوش بنا شده است.
این بنا دارای گچ‌بری‌هایی به سبک هنر هخامنشیان در تخت جمشید است و دارای اتاق‌های تودرتو، اتاق نگهبانی، راهرو، مخزن آب، حیاط مرکزی و پلکان مارپیچی است که در دل کوه حفاری شده و حتی می‌توان حصارهای دفاعی این قلعه را نیز دید.
قلعه دختر فیروزآباد از جمله بناهای تاریخی ثبت جهانی
قلعه دختر فیروزآباد در سال ۱۳۱۵ به شماره ۲۶۹ در فهرست ملی به ثبت رسیده و در سال ۲۰۱۸ در لیست فهرست جهانی یونسکو ثبت جهانی شده اسا.
برای دیدن این قلعه تاریخی فارس دو راه وجود دارد، یکی از طریق پلکان‌های سنگی که از دامنه کوه تا ارتفاع ۱۵۰ متری بناشده و دیگری تسمه نقاله‌ای است که مانند یک تله‌کابین عمل می‌کند و در دوره پهلوی مرمتگران با این وسیله، مصالح موردنیاز مرمتی قلعه را حمل می‌کردند.
در سال ۱۳۹۳ پرونده مرمتی قسمت‌هایی از بنا گشوده شد که در این عملیات مرمتی پوشش استحفاظی بخش خارجی گنبدخانه، مرمت شکاف‌های بدنه خارجی گنبدخانه، اجرای دیوار محافظ بستر سنگی زیر پی در بخش خارجی گنبدخانه و مرمت بخش‌های سنگی در محل‌های موردنیاز انجام شد.
اما آن‌طور که کارشناسان میراث فرهنگی می‌گویند به دلیل عوامل گوناگون جوی، طبیعی و عوامل ناشی از گذشت زمان بستر سنگی مجاور پی بنا دچار فرسایش و سستی شده که به‌ویژه در نمای بیرونی ضلع شمال غربی بیشتر دیده می‌شود.
پژوهشگران قرن ۱۹ مانند فرصت شیرازی ساخت قلعه دختر را به اردشیر اول نسبت می‌دهند.
تحقیقات انجام‌گرفته نشان می‌دهد که قلعه دختر کاخ بوده که با به قدرت رسیدن اردشیر نقش‌های متفاوتی داشته‌اند.
طرح عمارت اصلی روی قلعه دختر نشان می‌دهد که اقامتگاهی برای نگهبانان و مهمانان بوده و دارای اتاق‌های پذیرایی و تالار تخت و محل سکونت سلطنتی بوده که می‌توان این امر را ناشی از زندگی اولیه اردشیر که توأم با جنگ بوده دانست که وی محل اقامت خویش را به‌صورت بخشی از قلعه بناکرده است.
قلعه دختر در آستانه دره «تنگ آب» و در نقطه‌ای که شیب زمین در آن‌یک دروازه طبیعی به وجود آورده قرار دارد و قرار گرفتن کاخ بر فراز دشت امکان نظارت برمسیر کف دره که به فیروزآباد منتهی می‌شود را فراهم آورده است.
مرمت و حفاظت قلعه دختر از سال ۵۵ با آمدن گروهی از یونسکو آغاز شد و بعد از انقلاب اسلامی میراث فرهنگی کارهای اضطراری، حفاظت و مرمت قسمت‌های مختلفی از این بنا را انجام داد.
آرایش هندسی بنا نشان می‌دهد که در زمان ساخت قلعه دختر، دانش ستاره‌شناسی در تعریف هندسه بنا کاربرد داشته است.
بخش مهم کاخ شامل ایوان، گنبدخانه و دیوار دفاعی، نمایانگر زبردستی خاص معماران در شیوه ساخت است. ارتفاع کمربند دفاعی حدود ۷ متر است.
کنگره‌های دفاعی کاخ با پله‌هایی به دالان‌های نگهبانی منتهی می‌شود و به فضاهای اسلحه‌خانه و سربازخانه راه داشته است.
لزوم احداث و اجرای تله کابین در قلعه دختر فیروزآباد
اما آنچه حائز اهمیت است دسترسی دشوار به این کاخ و قلعه که بر فراز کوهی بلند احداث شده که با این شرایط گردشگران بسیاری قادر به دیدن چنین آثار مهم و معماری تاریخی نمی باشند.
به گزارش فارس، البته این آثار و میراث باستانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی اقدامات بسیاری در جهت مرمت و بازسازی ها و استوار نگه داشتن این گونه بناهای تاریخی انجام شده و برای دسترسی آسان پل عابر پیاده و ایجاد راه پله تا حد فاصل بنای تاریخی قلعه دختر و بر فراز این کوه بلند ایجاد شده است.
اما امروز جای خالی پروژه انسان ساخت تله کابین در شهرستان فیروزآباد با توجه به ظرفیت‌های جهانی تاریخی، طبیعی و فرهنگی نهفته شده، به شدت احساس می‌شود که در صورت حمایت دولت و سرمایه گذاری بخش خصوصی، این شهرستان توانایی تحولی عظیم در منطقه را خواهد داشت.
اهمیت سرمایه گذاری کلان در یک منطقه گردشگر پذیر این است که به سبب جاذبه مرکزی انسان ساخت سایر منابع و جاذبه ها نیز احیا و پویا می شوند.
بنابراین ایجاد و احداث مهم ترین دستاورد پروژه یعنی تله کابین می‌تواند از الزامات اشتغالزایی و کسب درآمد برای شهرستان باشد.
همچنین لزوم نگاهی متفاوت از جانب مسؤلان امر را می‌طلبد که با فراهم نمودن فرصت های سرمایه گذاری برای بخش خصوصی و رفع موانع، گامی اساسی در راستای توازن بین عرضه و تقاضای گردشگری برداشته شود.
لازم به ذکر است، تله کابین به عنوان یک جاذبه می‌تواند فرهنگ، آداب و رسوم، صنایع دستی، باغداری، دامداری، و مجموعه جهانی ساسانی واقع در این شهرستان و به طور کلی زمینه اشتغالزایی در تمامی بخش ها را فراهم آورد.
شهرستان فیروزآباد حدود نیمی از ۱۱ اثر تاریخی ثبت جهانی استان پهناور فارس را در خود جای داده است.
