اگر دهه های پیشین نگرانیها غصه خویشان بود و تلاش برای نیک زیستن ، امروز آدمیان بر مبنای قوای سرعت بیش از همیشه سر در گریبانند و گاه از دیوهایی می نالند که خود با تغییر رفتار آنان را برآشفته اند و امروز به شکل سرطان ،بیماریهای قلبی ، مغزی ، معده و ... بر فضای زندگی دود اندود شده اند.
فرهنگ غذایی مان از عطر غذای دیگهای مسی مادربزرگ فاصله گرفت که هیچ ! ذائقه ها هم دیگر شد؛ بگونه ای که مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت : 50 درصد زنان و 40 درصد مردان کشور به دلیل تغذیه نامناسب و کم تحرکی دچار اضافه وزن هستند.
زهرا عبداللهی بیست و دوم دیماه در حاشیه جشنواره غذای سنتی در تربت حیدریه در جمع خبرنگاران افزود: اضافه وزن، موجب بروز انواع بیماری های غیر واگیر دار و افزایش انواع سرطان ها شده است.
وی گفت: مصرف بی رویه فست فودها، قند و چربی و فقدان استفاده منظم از انواع سبزیجات در برنامه غذایی باعث اضافه وزن و چاقی در افراد می شود.
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت اظهار کرد: برای کاهش بیماریهای تغذیه ای باید الگوی مصرف غذایی مردم اصلاح شده و استفاده از غذاهای سنتی و بومی در هر منطقه گسترش یابد.
هنوز آنچنان بی اقبال نشده ایم که باز نگردیم ! هنوز کوچه باغهای روستاهایمان از عطر غذاهای محلی آگنده است؛ و شاید هنوز مادربزرگان راهی سرای سالمندان نشده ، هستند که جیب های نوه هایشان را به نخود چی کشمش ؛ گردو و بادام و برگه میوه پر می کنند.
امروزه جغرافیای تغذیه در فضای جغرافیایی خاص خود و در ارتباط با سایر عناصر فضایی از اهداف پر طرفدار و پر درآمد در کشورهای پیشرو در امر توریسم محسوب می شود.
ویل دورانت در کتاب تاریخ تمدن خود می نویسد ، مساله خوراک انسان و تهیه آن بنیان تمدن را تشکیل می دهد ؛ کلیسای جامع و معبد، موزه هنر و تالار موسیقی، کتابخانه و دانشگاه ، همه روکار بنای تمدن هستند ، و باید چشم داشت و در پشت ظاهر 'مطبخ 'را دید.
کارسختی نیست فقط باید کوله را جمع کرد ،به روی دوش انداخت به راه افتاد ؛ و زد به جاده های خوب...
چنانچه از تحقیقات مردم نگاری شهرهای استان گیلان بر می آید، به تقریب هیچ آیین و سنتی از اهالی این منطقه ( از تولد و دندان در آوردن نوزاد تا ازدواج و بارداری و از مراسم مذهبی تا آیین های ملی و از بیماری تا سوگواری ) بدون وجود غذای خاص آن مراسم رسمیت نداشته است ؛ در این رابطه باورها و اعتقادات فراوانی در زندگی مردم مشاهده می شود .
بگونه ای که معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری سفره گیلان را پرتنوع ترین سفره ایران زمین و این موضوع را مزیت و جاذبه ای در تنوع گونه های تخصصی گردشگری این استان می داند.
مرتضی رحمانی موحد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در رشت بیان کرد: سفره پر تنوع گیلانی جاذبه ایست که موجب ارتقای سفر و ورود گردشگران فرهنگی به این سرزمین شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری گیلان از تکمیل پرونده تنوع غذایی استان برای ثبت در فهرست جهانی خبر می دهد.
رضا علیزاده درگفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: پرونده ایجاد شده با موضوع شهر خلاق ؛ تنوع غذایی پیگیری و تکمیل می شود.
وی، اظهار کرد: گیلان با 170 نوع غذای محلی یکی از استان های غنی در زمینه گردشگری فرهنگی بویژه تنوع غذایی است که این موضوع می تواند بعنوان یکی از گونه های گردشگری تخصصی غنی در بحث گردشگری برجسته و مورد اهتمام قرار گیرد.
علیزاده تصریح کرد: در این راستا دفاتر خدمات مسافرتی استان به سمت برپایی تورهای تخصصی گردشگری سوق داده شده که این موضوع یکی از موارد مورد توجه در ماه های اخیر است.
خوشمزه ترین جاذبه گردشگری گیلان غذاهای محلی است که طعم طبیعت در درونش رسوخ کرده و باقلاقاتوق ،ساده ترین و خوشمزه ترین ابداعات آشپزی این خطه سرسبز است و بس؛ و دیگر نمی گوییم از مطنجن مرغابی (مرغابی،رب انار ،مغز گردو و ...) ،شیرین قرمه و ...
گیلان را بایستی در چهار فصل دید و حظ جنگل و باران، برنج و شالی، رودهای خروشان و پامچال، زیستگاه قو و مرغابی، خروش روز و شب امواج دریا، جشن رنگ در لباس های محلی و رسوخ طعم طبیعت در غذاهای محلی و جشن ها و آیین ها و هزاران جاذبه طرح به طرح را حس کرد.
اما این بار در کنار جنگل و دشت زاران و چشمه سارها و رودها دعوت می شوید به روستای دستک در آستانه اشرفیه واقع در شرق گیلان ...
مکانی که هیچکس بی چهره بشاش از سالنهای غذاخوری اش بیرون نخواهد رفت ؛ و بوی تند ماهی همه جا را پر کرده و تا دل باقلی قاتوق برآمده از طبیعت این سرزمین سبز نیز نشسته است.
و به گفته نجف دریا بندری نویسنده و مترجم و برآورنده کتاب مستطاب آشپزی کسانی که در کنار دریا مزه ماهی تازه صید شده را چشیده باشند تفاوت را با طعم ماهی های پیشین که مزه کرده است را خوب می فهمد.
و این را مردی می گفت که خود صیاد است و رستوران داری در دستک و دریابندری را نیز خوب می شناخت و با لبخند می گوید : گاه ماهی ها که از گردش جمعی شبانه بازمی گردند ، سفره سپید صیادان را پر نشاط می کنند و خود طربناک می شوند .
دستک ؛با طعم خوش ماهی های تازه شمال و جاده ای سرشار از جنگل و ساحل ، سهم شهرستان آستانه اشرفیه در 27کیلومتری خاور گیلان است و تالاب بندر کیاشهرش جاذبه ای سرآمد در این شهرستان محسوب می شود.
گروه گروه گردشگران وارد دکانهایی می شوند که عطر غذاهای محلی و کباب اوزون برون فضای آن را پر کرده و جالب سخن این که مادر بزرگان در پس پرده نقش آفرینند.
' سرولات' ؛ روستایی دیگر است ،در فاصله سه کیلومتری جنوب چابکسر از توابع شهرستان رودسر در کنار رودخانه پر آب آچی رود در ابتدای دامنه شمالی البرز، سراسر دریا ، جنگل آسمان و شگفتی است.
گویی جنگل و آسمان در امتداد هم بی پایان است و در فرودست کشتزارها و جلگه در افق صورتی و نارنجی غروب ، غوغای رنگ و هیاهوی سبز می آفریند.
سرولات، دهی است در فرادست آرمیده بر دامنه یک کوه ؛ رودخانه ای در فرودستش به مقصد خزر می گذرد و کوهی با پوشش جنگلی دیگر که شگفتی منطقه را بیش افزا می شود؛ و اتصال دریا و ساحل با افق شگفت انگیزتر...
تعطیلاتش خلوت نیست و اگر در روزهای شلوغ نتوانید میهمان رستوران ˈ خاور خانم ˈ شوید، به حتم جاذبه طعم و بوی غذای محلی گیلان در فضایی خانگی، روستایی و نم باران را از دست خواهید داد.
روزهای تعطیل چون نوروز، گردشگران برای لذت بردن از غذاهای محلی خاور خانم که ویژگیش پخت سنتی در فضایی روستاییست، مسیر دشوار رستورانش و صف طولانی را تاب می آورند تا بی نصیب از دستپخت ناب روستایی و سفره گسترده غذاهای محلی گیلان نمانده باشند.
خاور خانم معتقد است بایستی در رستوران سنتی از وسایل طبخ سنتی استفاده شود به همین دلیل هنوز روی چراغ های خوراک پزی سنتی غذا می پزد و شیوه سرو غذا در رستورانش متفاوت است.
سرو لات، از معدود مکان هایی است که با توجه به ویلاسازی های بسیار و دیدنی، بافت روستاییش را حفظ کرده و بازار اجاره خانه های روستایی داغ است و از همه بیشتر آنهایی که هماهنگ با اقلیم و در فضای مه آلود جنگلی ساز شده است .
به هر روی وقت است که بازگردیم و هویت غنی پیشینیان نیک اندیشمان را غبار بزداییم و بر زندگی نوین خویش جاری سازیم.
و باز تاکید می کنیم ،گیلان را بایستی در چهار فصل دید و حظ جنگل و باران، برنج و شالی، رودهای خروشان و پامچال، زیستگاه قو و مرغابی، خروش روز و شب امواج دریا، جشن رنگ در لباس های محلی و رسوخ طعم طبیعت در غذاهای محلی و جشن ها و آیین ها و هزاران جاذبه طرح به طرح را حس کرد.
بنا به تعاریف استادان گردشگری؛ اکوتوریسم (طبیعت گردی) سفری است مسوولانه به مناطق طبیعی که منجر به حفظ محیط زیست شده و موجب بهبود کیفیت زندگی مردم محلی می شود؛ طبیعت را بیاندیشیم.
گاه حتی یک به یک از مردمان سرزمین، تنها با رها نکردن زباله های تولید خود در طبیعت، پایداری جنگلی را پاس خواهند داشت چه رسد به اجرای فرهنگ جمع آوری زباله اطراف اسکان خود در طبیعت، از سر لطف؛ بهتر است مهربان تر بوده و طبیعت را نخراشیم.
نوروز آمدنی است و تحفه ای برای یکان یکان مردم سرزمینمان و گیلان ضیافتی است برای جشن سفر و فرصتی برای سلام به روزگاری نو