بعد از اعدام آیت الله نمر و ۴۶ نفر دیگر و حمله به سفارت و کنسولگری عربستان در تهران و مشهد، ریاض روابط سیاسی اقتصادی خود را با ایران قطع کرد. بعد از این اقدام، چند کشور نظیر بحرین، جیبوتی و سودان نیز روابط دیپلماتیک خود را با تهران قطع کردند و کشورهای کویت، اردن، امارات و قطر نیز روابط خود را با ایران کاهش دادند و یا این که سفرای خود را برای مشورت به پایتخت های خود فراخواندند.
عربستان سعودی تلاش دارد تا برای رهایی از فشارهایی که به موجب اعدام شیخ نمر بر این کشور وارد شده موضوع اصلی و مهم را تعرض به مکان های دیپلماتیک و سیاسی خود معرفی کند تا موفق شود کشورهای بیشتری را با سیاست های تهاجمی خود همراه کند و با افزایش شکاف فرقه ای در خاورمیانه، مجموعه ای از دولت ها را مقابل ایران صف آرایی کند تا به زعم خود ایران را در منطقه وادار به عقب نشینی نماید.
به همین دلیل است که مقامات عربستان سعودی علاوه بر کشورهای فوق، در پی اضافه کردن کشورهای دیگری نیز به لیست دولت های حامی خود هستند. در واقع عربستان هنوز هم در حال رایزنی و مذاکره برای تحت فشار گذاشتنن بیشتر ایران است.
دیدار سه روز پیش عادل الجبیر از پاکستان را می توان در این راستا ارزیابی کرد. گفته می شود تنش بین ایران و عربستان، محور اصلی مذاکرات وزیر امور خارجه عربستان با مقامات پاکستانی بوده است. این در حالی است که با وجود گذشت تنها سه روز از این سفر، دیروز نیز محمد بن سلمان وزیر دفاع این کشور برای رایزنی با مقامات اسلام آباد راهی پاکستان شد.
به نظر می رسد مقامات ریاض به شدت در تلاش هستند تا با هر حربه ای که شده این کشور بزرگ اسلامی را به جرگه حامیان خود وارد کنند. البته پیش تر(فروردین ماه) پاکستان دعوت عربستان را برای پیوستن به ائتلاف در جنگ یمن نپذیرفته بود. در حال حاضر نیز به نظر می رسد دولت اسلام آباد باتوجه به بافت چند قومیتی و چند مذهبی جامعه خود و بدلیل ترس از تشدید تنش های داخلی از همراهی کامل و صد در صدی با ریاض امتناع کند.
با وجود این، عادل الجبیر سفرهای دیگری نیز به کشورهای آسیایی تدارک دیده تا به گزارش رسانه ها در جریان این سفرها، همتایان خود را از دلایلی که عربستان را به قطع روابط دیپلماتیک با ایران سوق داد و نیز آنچه که نقش منفی تهران در منطقه خوانده شده و جزئیات حمله تظاهرات کنندگان به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری آن در مشهد، قرار دهد. همزمان اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج فارس نیز به حمایت از عربستان وارد میدان شده اند و بیانیه هایی در این زمینه منتشر کرده اند.
به این مجموعه تلاش های دیپلماتیک، می بایست به سفر اردوغان به ریاض چند روز قبل از اعدام شیخ نمر نیز اشاره کرد که عنوان شده احتمالاً در آن موقع رئیس جمهور ترکیه از قصد مقامات آل سعود برای انجام این اعدام مطلع شده بود. در ادامه و بعد از این اتفاق نیز، آنکارا در موضع گیری های خود به عنوان حامی ریاض جلوه گر شد.
در مقابل و البته دستگاه دیپلماسی وزارت خارجه ایران نیز در طول این مدت تلاش کرده تا با اعلام مخالفت با وقایعی که در تهران و مشهد در ارتباط با مکان های دیپلماتیک عربستان رخ داد، این کشور را عامل اصلی تنش های جدید بدلیل اعدام شیخ نمر معرفی نماید. صحبت ظریف با جان کری، وزیر امور خارجه انگلیس و وزیر امور خارجه اندونزی، دیدار وزیر امور خارجه عراق و عمان از تهران، ارسال نامه‌های جداگانه به دبیرکل سازمان ملل متحد، دبیرکل سازمان همکاری اسلامی و وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان ملل متحد و بیان این که ایران هیچ علاقه یا میلی به بالا گرفتن تنش در همسایگی خود ندارد، بخشی از این اقدامات می باشد.
البته اگر چه این اقدامات در راستای مقابله با سیاست های کینه جویانه و تهاجمی عربستان مهم و تاثیرگذار می باشد اما لازم است وزارت خارجه با توجه به شرایط حساس منطقه و تلاش عربستان برای استفاده از دیپلماسی نفتی و دلار برای متقاعد کردن کشورها برای صف آرایی در مقابل ایران، سیاست های فعال تری در مقابل ریاض در پیش گیرد.
به خصوص اینکه جنون مقامات سعودی برای مقابله با ایران ظاهراٌ حد و مرزی نمی شناسد. مداخله نظامی در بحرین، سوریه و یمن، حمله به سفارت ایران در لبنان و یمن، پشتیبانی از حمله های تروریستی در کشور، مخالفت و کارشکنی در دست یابی به توافق هسته ای ایران با کشورهای ۱+۵ ، تعرض به دو نوجوان ایرانی، کشته شدن شمار زیادی از زائران ایران و عدم پاسخگویی در این زمینه، تنها بخش کوچکی از جنگی است که عربستان علیه ایران به راه انداخته است. البته برخی رسانه ها در اتفاقاتی که اخیراً در نیجریه و آذربایجان رخ داده سهم مهمی را نیز به عربستان نسبت داده اند.
در این بین اگر چه کشورهای غربی نظیر آمریکا، روسیه، آلمان، انگلیس و شورای امنیت سازمان ملل متحد تلاش داشته اند تا در موضع گیری های خود به‌گونه‌ای محتاطانه هم ایران و هم عربستان را به کاهش تنش دعوت کنند، اما عربستان تلاش دارد تا با اقدامات انتحاری و رادیکال، همه دولت ها را ناچار به موضع گیری و حمایت از خود نماید. این امر ضرورت اتخاذ دیپلماسی فعالانه را برای بی اثر کردن سیاست ها و اقدامات خصمانه عربستان، دو چندان می کند؛ به خصوص این که با اقدامات حاکمان آل سعود چشم انداز کاهش درگیرهای منطقه ای در آینده ای نزدیک مبهم تر شده است.