اغلب افرادی که در شهر قم اقدام به تکدی‌گری می‌کنند از مهاجران و حاشیه‌نشینان هستند اما بدون شک مقابله با این معضل تنها با استفاده از قوه قهره کارساز نیست و نیاز به یک برنامه چندوجهی دارد.
به گزارش تابناک قم، با قرار گرفتن در ایام پایانی سال، روز به روز تعداد این افراد در کوچه و خیابان بیشتر شده و سیمای شهری با نماهای تاسف‌باری همراه شده است. پیرزنی در گوشه خیابان بر روی زمین نشسته و کودکی در بغل دارد که فلج است و آنقدر ژولیده و چهره درهم دارد که با نگاه کردن به او دل انسان به درد می‌آید و ناخودآگاه منعطف می‌شود...
این روزها متکدیان در گوشه و کنار شهر قم جا خوش کرده‌اند و وضعیت نامیمونی برای این شهر مذهبی پدید آورده‌اند. وضعیتی که به هیچ وجه زیبنده و در شأن شهر مقدس قم نیست. وقتی پیگیر موضوع می‌شویم در می‌یابیم که اکثر این متکدیان به دلیل مهاجرپذیر بودن استان از شهرهای همجوار به قم آمده‌اند و به دغدغه‌ای اساسی برای شهر بدل شده‌اند که هم سیمای شهر را دچار چالش می‌کنند و هم امکان و احتمال ازدیاد بزهکاری را افزایش می‌دهند.
در یکی دیگر از کوچه‌های خیابان صفایه دو زن مسن در همه ایام سال حتی روزهای تعطیل پای ثابت تکدی‌گری هستند و در دو شیفت کاری از خودروهای متعدد عبوری درآمد قابل توجهی دارند که طبق یک حساب سرانگشتی به رقمی بالغ بر روزانه 70 تا 80 هزار تومان در هر شیفت می‌رسد.
در نزدیک مراکز تجاری و خرید نیز چهره‌های آشنایی می‌بینی که پای ثابت تکدی‌گری هستند و انصافا هم در شغل خود به قدری حرفه‌ای عمل می‌کنند که بسیاری از مردم توان بی‌تفاوت گذشتن از التماس‌های آنها را ندارند و هر کسی به اندازه خود کمکی به آنها می‌کند.
هرچند تاکنون تلاش‌های بسیاری نیز از سوی مدیریت شهری قم و دیگر دستگاه‌های مسئول برای مقابله با این معضل صورت گرفته اما متاسفانه هنوز این چالش به قوت خود باقیست و اکنون نیز با فرارسیدن روزهای پایانی سال، روز به روز به تعداد این افراد در شهر قم و پرسه زدن آنها در خیابا‌ن‌ها و کوچه‌های شهر افزوده می‌شود به طوری که رنجش و آزردگی خاطر شهروندان را پدید آورده است.
علی رحیمی از جمله شهروندانی است که از حضور متکدیان در شهر ناراضی است و برخورد و جمع‌آوری سریع آنها را خواهان است.
وی با بیان اینکه متکدیان علاوه بر برهم زدن چهره شهر، سلامت شهروندان را نیز با تهدید مواجه می‌کنند، گفت: برخی از این متکدیان دارای اعتیاد و بعضا بیماری‌های جسمی و روانی هستند و حضور آنها در جامعه می‌تواند خطرآفرین باشد.
وی با بیان اینکه حضور این افراد در قم واقعا تاسف‌بار است و با نزدیکی به سال نو تعداد آنها در بازارهای شهر به ویژه اطراف حرم مطهر افزایش یافته است بیان کرد: شهر قم شهری مذهبی است و با توجه به سفارش‌های موکد دین در خصوص رفع فقر و اهمیت صدقه زیبنده نیست در این شهر متکدیان در حال پرسه زدن باشند و باید مسئولان جمع‌آوری و ساماندهی آنها را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند.
اما این تنها یک روی واقعیت است. حسین محمدی کارشناس مسائل شهری در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قم با اشاره به اینکه اغلب کلانشهرهای کشورهای در حال توسعه با چالش شیوع اقتصاد غیررسمی و به تبع آن معضلاتی همچون دست فروشی، تکدی‌گری و ... مواجه هستند، گفت: بخشی از این چالش به نحوه مدیریت شهری باز می‌گردد اما اساس این مسئله تابعی از وضعیت اقتصادی کشور است.
وی با اذعان به اینکه در سال‌های اخیر طبقه ضعیف جامعه زیرفشار اقتصادی شدیدی بوده است و نرخ بیکاری نیز افزایش یافته است، گفت: از این رو بعید نیست که برخی از افراد از شهرهای کوچک به سمت کلانشهرها مهاجرت کرده و به تبع آن وارد فضای اقتصاد غیررسمی شوند.
محمدی با تاکید بر اینکه در شرایط فعلی به نظر ساماندهی این مشاغل باید در اولویت قرار بگیرد، گفت: تجربه کلانشهری مانند تهران نشان داده است که برخورد قهری با این طیف می‌تواند اثرات شومی داشته باشد در حالی که ساماندهی این مشاغل و کمک به توانمندی این افراد می‌تواند ضمن رفع آسیب‌ها فرصت‌های اقتصادی ویژه‌ای را در اختیار شهرها قرار دهد.
محمدی در پایان خاطرنشان کرد: البته از منظر فرهنگی نیز جای کار بسیاری دارد و دقیقا هنوز شهروندان نمی‌دانند که منطق برخورد با یک متکدی و یا دستفروش چیست و نحوه کمک به این فرد باید از چه طریقی صورت گیرد.
زهرا افشاری جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قم، با اشاره به اینکه معضل تکدی‌گری یک چالش چندوجهی است که ریشه در مباحث، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی دارد، گفت: به طور قطع با یک محور و مولفه نمی‌توان ریشه این معضل را از بین برد.
وی با بیان اینکه در شهرهای با جمعیت میلیونی مکانیسم نظارت اجتماعی عملا غیرفعال می‌شود، گفت: در این شرایط برخی از افراد که از عزت نفس کاملی برخوردار نیستند امکان دارد که تکدی‌گری و دست فروشی و یا حتی گرایش به بزهکاری و انحرافات اخلاقی را مسیر رسیدن به آرزوهای آینده خود قلمداد کنند.
افشاری با بیان اینکه متاسفانه حجم بررسی و پژوهش‌های علمی در خصوص مسائل و معضلات اجتماعی شهرها ناکافی است و دانشگاه‌ها کمتر خلاقیت در این زمینه به خرج می‌دهند، گفت: در جامعه‌ای که جدال بین سنت و مدرنیته در جریان است بروز چنین معضلاتی عملا ناگریز است با این حال می‌توان تا حدود زیادی با اجرای برنامه‌های جامع این معضل را مدیریت و با تعبیر دقیق‌تر کنترل کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سعید قادری کارشناس و مشاور خانواده نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قم با بیان اینکه حضور این قشر در جامعه به ویژه در ام‌القرای جهان تشیع مایه شرمساری است، گفت: تکدی‌گری معضل اجتماعی و بی‌فرهنگی بزرگی است که بیشتر قربانیان این معضل را نیز کودکان و بانوان شامل می‌شوند.
وی با بیان اینکه بسیاری از متکدیان دچار اعتیاد هستند، ادامه داد: این افراد به علت عدم تمکن مالی و تامین معاش دست به تکدی‌گری می‌زنند که لازم است از سوی نهادهای قانونی شناسایی و مورد درمان، مراقبت و حمایت قرار گیرند.
حجت‌الاسلام قادری با اشاره به اینکه طی سال گذشته نیز بسیاری از معتادان که به تکدی‌گری مشغول بودند مورد معالجه و درمان قرار گرفتند، افزود: این افراد قشری از جامعه هستند و باید نسبت به رفع مشکل و بازگشت سلامتی آنها حساس بود.
وی با دعوت از خیران برای رفع این مشکل گفت: مردم باید خود نیز برای رفع ناهنجاری‌ها در جامعه تلاش کنند و به طور قانونی برای تامین هزینه درمان این افراد وارد عمل شوند نه اینکه با احساسی شدن و کمک به آنها بر شیوع این معضل دامن زنند.
این مدرس دانشگاه افزود: لازم است از سوی دستگاه‌های اجرایی و همچنین مراکز علمی و فنی و حرفه‌ای کلاس‌های آموزشی و مهارت‌های شغلی برای این دسته از افراد برگزار شود تا آنها بتوانند پس از آموزش منبع درآمدی را برای خود ایجاد کنند.
وی با بیان اینکه بسیاری از متکدیان قم را مامنی امن برای فعالیت خود می‌پندارند، گفت: این امر به دلیل فضای مذهبی حاکم بر شهر است که باید در این خصوص توسط مسئولان چاره‌اندیشی و با اقدامات متناسب با اخلاق و فرهنگ مذهبی با این متکدیان برخوردی صحیح و اندیشمندانه انجام گیرد.
بر این اساس باید گفت که معضل تکدی‌گری در جامعه یکی از بزرگترین مشکلات اجتماعی است که اگر نسبت به رفع این مهم دقت و حساسیت لازم وجود نداشته باشد به راحتی سلامت و فرهنگ جامعه دچار چالش می شود. باید توجه داشت که بروز برخی از انحرافات در افراد ریشه در نواقص و کاستی‌هایی دارد که جامعه بر آنها متحمل کرده است. اکنون نیز متکدیان هم قشری از جامعه به حساب می‌آیند و بدون شک بیکاری و اعتیاد علت اصلی قدم گذاشتن آنها در میدان تکدی‌گری است. پس لازم است مسئولین به هوش باشند و با تصمیمات صحیح و قابل اجرا در پی رفع این معضل برآیند تا حتی الامکان دیگر شاهد این معضل بزرگ در شهر مقدس قم نباشیم.
منبع: فارس
