در حالی که قم با آب و هوای نیمه بیابانی یکی از استان های سر آمد در بخش کشاورزی و دامداری است به باور برخی از مسئولان استان، کشاورزی در قم هیچگونه مزیتی ندارد.
به گزارش تابناک قم، استان قم در طبقه بندی های اقیمی کشور دارای آب و هوای نیمه بیابانی است و جزء مناطق کویری محسوب می شود، این استان دارای 11 هزار هکتار وسعت است که 68 صدم وسعت کشور را به خود اختصاص داده، قم دارای تابستان های گرم و خشک و زمستان های تا حدودی سرد است.
بنابر این در این شرایط از چنین استانی که دارای آب و هوای خشک و نیمه بیابانی است انتظار نمی رود که کشاورزی چندان گسترده ای داشته باشد اما در عین حال قم با وجود تمامی این کاستی ها از کشاورزی مناسبی برخوردار است و در کنار صنعت دامداری که موفقیت های چشم گیری به دست آمده کشاورزی قم نیز در سطح کشوری حرفی برای گفتن دارد.
سهم استان قم از توليدات دامي و كشاورزي به مراتب بيشتر از وسعت 11 هکتاری است ،در این استان نیمه بیابانی 42 هزار تن محصولات دامي و كشاورزي در سال توليد مي شود،وجود مجتمعی مانند دامشهر در اطراف قم رونق خاصی به صنعت دامداری قم بخشیده است و کشاورزی نیز در اطراف روستاها با زمین های حاصل خیز مانند خونی در رگ های زمین ها جریان دارد.
نگاهی به آمارها این کارنامه تا حدودی مثبت را نیز تایید می کند در قم 3/2 درصد مرغ كشور، 6/3 درصد گوشت قرمز، 5/7 درصد تخم مرغ كشورو 7/1 درصد شير كشور تولید می شود و همین آمارهای ریز و درشت خود مهر تاییدی بر فعالیت واحد های تولیدی کشاورزی و دامداری به صورت گسترده در شهر قم است.
آمارها نشان می دهد از مجموع اراضى منطقه، سطحى بیش از 60 هزار هكتار زير كشت محصولات زراعى ساليانه در بخش دیمی و آبی می رود،عمده محصولات کشاورزی استان قم را هم گندم و جو تشکیل می دهند طبق اعلام جهاد کشاورزی قم فقط در سال گذشته 70 درصد زمین‌های زراعی استان به زیر کشت گندم رفته بود که از این میزان زمین‌ها تقریبا 30 هزار تن گندم برداشت شد.از دلایل مهم کاشت گندم و جو در استان قم نیز وجود رودخانههاى قمرود و قره چاى و آب فراوان آنها در اواخر زمستان و فصل بهار ذکر می شود.
البته محصول پنبه نیز یکی از زراعت های بومی و قدیمی است و مزارع اطراف شهر قم که در حال حاضر به مناطق مسکونی تبدیل شده اند به صورت سنتی به کشت پنبه اختصاص داشت و همین باعث شده بود که قم به عنوان یکی از مناطق پنبه کاری بزرگ کشور محسوب شود.
با وجود اینکه قم کشت محصولات کشاورزی تا به امروز در قم ادامه داشته است و این استان نسبت به وسعت و آب و هوای خود جایگاه خوبی را داراست اما خشکسالی را نیز نباید فراموش کرد ،به هر حال هنوز خشکسالی که بیش از 10 سال است کشور ما زیر چتر خود فرو برده از بین نرفته است و رفته رفته نیز وضعیت ذخیره آب ها و سفره های زیر زمینی بدتر می شود که خود این موضوع تاثیر منفی در روند کشاوری استان گذاشته و خواهد گذاشت از این جهت باید رويكرد ما در بخش كشاورزي به سمت و سوي تغيير الگوي كشت و بهينه سازي مصرف آب باشد.
از طرفی با توجه به همین موضوع برخی بحثی را مطرح کرده اند که کمی چالش بر انگیز است، احمد حاجی حسینی مسگر مدیرعامل آب منطقه‌ای استان قم از جمله کسانی است که می گوید کشاورزی در استان قم هیچگونه مزیتی ندارد و اشتغال در بخش کشاورزی نیز برای استان قم در حد 5 درصد است.
وی اعتقاد دارد که امروز محیط زیست و منابع آبی در حال مرگ است و ۹۲ درصد منابع آب زیرزمینی و ۸۳ درصد کل منابع آب استان در بخش کشاورزی صرف می شود که با این حجم آب مصرفی خروجی مناسبی گرفته نمی شود.
بر اساس گفته های این مسئول در سال ۱۳۴۰ سرانه آب تجدیدشونده ۵ هزار متر مکعب بوده است. این سرانه اگر به زیر ۱۷۰۰ متر مکعب کاهش پیدا کند بحران است که امروز این سرانه در استان قم زیر ۶۰۰ متر مکعب است از طرفی ۱۲۰۰ میلیون متر مکعب اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی صورت گرفته است.
موضوعاتی که مدیر عامل آب منطقه ای استان قم مطرح می کند بیشتر در حوزه کمبود آب است،بسیاری از کارشناسان کاملا به این موضوع اذعان کرده اند که 95 درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود و 5 درصد مابقی در بخش های دیگر از جمله آشامیدنی استفاده می شود،در این شرایط نمی توان به راحتی گفت که کشاورزی هیچ مزیتی برای استان ندارد چرا که طبق آمارها و موضوعات اعلام شده کشاورزی استان تا به امروز با وجود کمبود آب و تمامی مشکلات شرایط خوبی را پشت سر گذاشته است.
بنابریان بهترین راهکار برای مزیت دار کردن بیشتر کشاورزی استفاده از سیستم های جدید و تکنولوژی روز در این بخش است،هنوز در بسیاری از روستاها و زمین های کشاورزی کشور ما از سیستم آبیاری غرقآبی که در کشورهای توسعه یافته وحتی در حال توسعه سال هاست منسوخ شده است استفاده می شود، در صورت اصلاح الگوی مصرف مطمئنا کشاورزی مزیت های مستقیم و غیر مستقیم فراوانی را هم درحوزه ایجاد اشتغال که دغدغه مسئولان منتقد است و هم در حوزه های مواد غذایی و صادرات می تواند داشته باشد.
منبع: قم فردا
