زخم کهنه اختلافات آمریکا و چین، در فرودگاه «هانگژو» سر باز کرد!

باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، در حالی برای شرکت در اجلاس «جی 20» به چین سفر کرده که از همین آغاز سفر، حاشیه های به وجود آمده، سبب شده این سفر توجه زیادی را به خود جلب نماید. در این میان، هرچند شاید بروز تنش هایی بدین شکل میان دو قدرت جهانی امری مورد انتظار نبوده باشد، اما روند پرفراز و نشیب اخیر در روابط آن ها، توضیح دهنده این امر است.

کد خبر: ۲۹۰۳۵۹

تاریخ انتشار: ۱۴ شهريور ۱۳۹۵ - ۱۰:۲۶ 04 September 2016

به گزارش «تابناک»، رسانه های آمریکایی گزارش داده اند که همزمان با ورود باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا به شهر «هانگژو» چین برای شرکت در اجلاس گروه «جی 20»، تنش هایی میان هیئت های آمریکایی و چینی درگرفته است. از جمله این موارد این بوده که مقامات امنیتی چین با کشیدن یک نوار آبی رنگ، مانع عبور خبرنگاران از محدوده ای مشخص به منظور ثبت تصاویر لحظه ورود اوباما به چین شده اند. زمانی که یک مقام آمریکایی به این امر اعتراض کرده، مقام چینی با فریاد پاسخ داده: «اینجا کشور ماست»!

مسئله دیگر، در نظر گرفته نشدن پله ای برای خروج اوباما از در هواپیما بوده که در مقابل دوربین ها قرار داشته است. در عوض، پله ها در مقابل یکی دیگر از درهای هواپیما قرار داده شده که معمولاً در سفرهایی که دارای ریسک امنیتی بالا است، از جمله سفر به افغانستان مورد استفاده قرار می گیرد.

البته ماجرا به اینجا هم ختم نشده، زیرا در محل دیدار روسای جمهور دو کشور نیز درگیری هایی میان مقامات آمریکایی و چینی بروز کرده است. در آنجا، مسئله اصلی، اختلاف نظر طرف آمریکایی و چینی بر سر این موضوع بوده که پیش از رسیدن اوباما، چه تعداد آمریکایی می توانند در ساختمان حضور داشته باشند. گفته می شود حتی نزدیک بوده درگیری فیزیکی بر سر این موضوع میان طرفین اتفاق بیفتد.

آیا تنش های اخیر غیرمنتظره بود؟

نیویورک تایمز اشاره می کند آنچه امروز در فرودگاه و در جریان سفر اوباما به چین رخ داد، مشابه وقایعی است که در سال 2009 و در نخستین سفر رئیس جمهور فعلی آمریکا به چین مشاهده شد. در آن زمان نیز مقامات چینی محدودیت هایی را در مقابل حضور و فعالیت خبرنگاران خارجی و مشخصاً آمریکایی قرار دادند. در آن زمان، این اقدامات به عنوان نشانه ای از تلاش چین به عنوان یک قدرت نوظهور برای تأکید بر جایگاه خود در مقابل یک رئیس جمهور جوان آمریکایی تعبیر شد. اما این بار چطور؟

در واقع، تنش میان آمریکا و چین حتی پیش از اینکه اوباما برای سفر به چین وارد هواپیما شود، آغاز شده بود. «رویترز» در گزارشی اشاره می کند که روز شنبه و پیش از آغاز سفر، اوباما در تلاش برای اعمال فشار بر چین جهت کوتاه آمدن در منازعات موجود در دریای جنوبی، از پکن خواست به «تعهدات قانونی» خود پایبند بماند و همچنین بر تعهد آمریکا نسبت به متحدان منطقه ای خود تأکید کرد. در مقابل، شی جین پینگ، رئیس جمهور چین تأکید کرد که کشورش به تضمین حاکمیت و حقوق دریایی خود در دریای جنوبی چین ادامه خواهد داد.

در همین چارچوب، به طور کلی انتظار می رود تنش های موجود میان چین و همسایگانش بر سر دریای جنوبی، بر کلیت اجلاس «جی 20» که از امروز در شهر هانگژو برگزار می شود، سایه بیافکند. این در حالی است که چین تلاش کرده این اجلاس را که عالی ترین اجلاس برگزار شده در چین طی سال جاری میلادی است، در فضایی به دور از تنش برگزار کرده و جلوی طرح موضوعات مذکور را بگیرد.

دلیل اصلی تأکید اوباما بر این مسائل، آن است که وی در آخرین ماه های حضور خود در سمت ریاست جمهوری ایالات متحده، قصد دارد میراثی را در منطقه اقیانوسیه نیز از خود برجای گذاشته و به نوعی، خط سیر و مسیر حرکت رئیس جمهور بعدی را نیز مشخص سازد. وی تاکنون به شدت روی روابط نزدیک با کشورهای جنوب شرق آسیا سرمایه گذاری کرده و به همین دلیل، قصد دارد در سفر جاری، بر پیوندهای واشنگتن با این کشورها تأکید نماید.

به این ترتیب، همان گونه که اشاره شد، نشانه های بروز تنش در روابط چین و آمریکا، حتی پیش از آغاز سفر آمریکا نیز بروز کرده بود. در همین راستا، کاخ سفید با صدور بیانیه ای کم و بیش مفصل، اعلام کرد که اوباما بر «تعهد خلل ناپذیر» واشنگتن به امنیت متحدانش تأکید کرده است. در ادامه این بیانیه آمده: «رئیس جمهور تأکید کرد که ایالات متحده با همه کشورهای منطقه همکاری خواهد کرد تا اصول حقوق بین الملل، تجارت قانونی نامحدود و آزادی دریانوردی و هوانوردی برقرار بماند».

در مقابل، وزارت خارجه چین در بیانیه ای اعلام کرد ایالات متحده می بایست «استانداردهای دوگانه خود در موضوع دریای جنوبی چین» را کنار گذاشته و نقشی سازنده در استقرار صلح و ثبات در منطقه ایفا کند.

مشکل فقط بر سر دریای جنوبی است؟

بر کسی پوشیده نیست که چین و آمریکا به عنوان دو قدرت بزرگ جهانی، در طیفی از موضوعات متنوع با یکدیگر دارای اختلاف هستند؛ اما همان گونه که اشاره شد، در شرایط کنونی و به طور مشخص در اجلاس جاری، مسئله دریای جنوبی بیش از بقیه مسائل بروز پیدا کرده و بخش عمده ای از دیگر اختلافات، به نوعی خاموش یا «منجمد» باقی مانده و دستکم در سطح روسای جمهور مطرح نشده است.

با این حال، حتی در اجلاس جاری نیز مسئله دریای جنوبی «تنها» موضوعی نبود که عمق اختلافات میان دو طرف بر سر آن نمایان شد. مسئله استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا در کره جنوبی، موضوع دیگری بود که در ابتدای ورود اوباما به چین و در دیدار با شی، مورد بحث قرار گرفت. شی ضمن اشاره به موضوع استقرار سپر موشکی آمریکا در کره جنوبی، صراحتاً مخالفت خود را با این امر ابراز کرد.

به این ترتیب، در شرایطی که گفته می شود پکن و واشنگتن در اجلاس جاری «جی 20» بر سر برخی از مسائل مهم از جمله امنیت سایبری و تغییرات آب و هوایی با یکدیگر اشتراک نظر دارند، اما در جنبه های «سنتی تر» امنیت و در موضوع اختلافات دیرپای موجود میان دو کشور، به نظر می رسد هنوز چالش های زیادی در روابط دو طرف باقی مانده است.