به گفته متخصصان، بیماری های همچون کمر درد ، پادرد و گردن درد و نیز بیماری های قلبی و عروقی در دهه های اخیر بشدت در حال گسترش است و هر روز سن ابتلا به این بیماری ها کمتر و کمتر می شود.
این بیماری ها که در گذشته مخصوص کهنسالان و بندرت میانسالان بود امروز در حال اپیدمی شدن حتی در سنین جوانی و نوجوانی نیز است و این ارمغان مدرنیته و دور شدن از زندگی سنتی ، تحرک و تغذیه نامناسب و نیز نبود بهداشت در محیط های کاری می باشد.
بهداشت کار و یا به عبارتی بهداشت حرفه ای به تعریف صاحبنظران عبارت است از علم و هنر تامین بالاترین سطح سلامت نیروی کار، حفظ و ارتقای سلامتی آنان و حفظ سرمایه از طریق ایجاد محیط کار سالم، انتخاب کارگر مناسب برای هر کار، تطبیق کار با مقتضیات روحی و جسمی کارگران، پیشگیری از حوادث و بیماریهای شغلی و غیر شغلی، آموزش بهداشت فردی و مسایل مربوط به کار، تشخیص زودرس و درمان بیماری ها، و توجه به مسائل و مشکلات کارگران همه مشاغل و افراد وابسته به آنان به گونه ای که هر کارگر قادر باشد با برخورداری از حداکثر سلامتی و رفاه، فردی موثر برای اجتماع باشد.
این مقوله امروزه در محیط های کاری ما کمتر مورد توجه قرار می گیرد و بی تحرکی بزرگترین ارمغان این محیط ها برای کارگران و کارکنان اداری در بخش های دولتی و خصوصی می باشد.
به گفته کارشناسان، بی تحرکی فقط به استراحت در تخت اطلاق نمی شود، کارمندی که ساعت ها پشت یک میز بنشیند و یا ساعت ها ایستاده کار کند ، به درجاتی از بی تحرکی مبتلاست.
آخرین بررسی های انجام شده در کشور نشان می دهد که 45 درصد از افراد جامعه و 60 درصد افراد بالای 60 سال در زمینه تحرک مشکل دارند.
گسترش فناوری و ماشینی شدن زندگی، کم شدن تحرک جسمانی را برای انسان ها به ارمغان آورده و این در حالی است که 70 درصد از بیماری ها در اثر بی تحرکی بوجود می آیند.
بررسی های انجام شده در کشور نشان می دهد که 45 درصد ایرانیان دچار فقر حرکتی بوده و در این میان، مدیران و کارمندان به علت یکنواختی کار در معرض انواع بیماری های گوناگون قرار دارند.
شهرام ، کارگر یکی از کارخانه های لاستیک سازی اردبیل در حالی که درد کمر امانش را بریده است، می گوید: ایستادن های بلند مدت و جابجایی اجسام سنگین او را مبتلا به دردهای کمر و پادرد کرده است ضمن اینکه شنیدن دائمی صداهای بلند ، استشمام بوع نامطبوع مواد شیمیایی چندین بیماری دیگر را نیز به سراغ وی آورده است .
وی که بیش از 10 سال است در کارخانه مشغول به کار است، انتظار دارد که مسوولان کارخانه در هر دوره زمانی باید حوزه فعالیتی را تغییر دهند تا تعادل بین حرکت و سکون اندام های بدن ایجاد شود.
رقیه یکی از کارمندان دستگاه های اجرایی استان نیز با اشاره به نشستن های دایمی پشت میز اداره می گوید: گاهی اوقات رگ های پاهایم گرفته و توان حرکت را از من می گیرد و به همراه آن درد شدیدی در پاهایم حس می کنم .
به گفته وی ، بسیاری از کارمندان از عواقب نشستن زیاد و غیر اصولی پشت میز کار مطلع نیستند و افراد خیلی انگشت شماری هستند که حرکت های ورزشی برای جلوگیری از این مشکلات را انجام می دهند.
وی می افزاید : از دست رفتن تناسب اندام ، کمردرد و حتی مشکلات حرکتی در ساق دست از جمله مشکلات ناشی از نشستن های درازمدت و نامتناسب در محیط های اداری است .
لیلا یکی از آرایشگران اردبیلی نیز با اشاره به ایستادن های بلند مدت در محل کار خود ، توجه نکردن به سلامت بدن در کار را از جمله علت های بروز انواع مشکلات جسمی و حرکتی ذکر می کند ..
وی می گوید که مادرش نیز قبلا به شغل آرایشگری می پرداخته و هم اکنون به دلیل ابتلا به بیماری های کمر درد و پا درد خانه نشین شده است.
یک متخصص طب کار در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: شایع ترین مشکلات عضلانی – اسکلتی مربوط به محیط های کاری کمردرد می باشد که به دلایل متعدد اتفاق می افتد.
دکترسولماز عرشی افزود: رعایت نکردن اصولی انجام کار از جمله استفاده از صندلی نامتناسب با قد و هیکل فرد در محیط کار ، حمل بار توسط کارگر به صورت نادرست از جمله عوامل ایجاد مشکلات استخوان و عضلات می باشد.
وی عدم استفاده از وسایل حفاظتی از جمله گوشی محافظ ، ماسک ، دستکش و کلاه ایمنی را از دیگر عواملی ذکر کرد که بسیاری از کارکنان به آن بی توجه بوده و برای خود بیماری را به ارمغان می آورند.
دکتر عرشی با بیان اینکه بیماری های عضلانی – اسکلتی در هر شغلی می تواند ایجاد شده و یا بیماری های قبلی را تشدید کند ، ادامه داد : خطر ابتلا به بیماری های اسکلتی – عضلانی در برخی مشاغل مانند دندانپزشکان ، آرایشگران ، نقاش ها و ورزشکاران بیشتر است.
وی با اشاره به میزان عوارض ناشی از کار افزود: عوارض ناشی از کار برای هر شغلی متفاوت بوده و افراد با توجه به نوع شغل و مواجهاتی که در محیط کار خود دارند ، دچار مشکلاتی می شوند.
او با بیان اینکه اصولی برای در امان ماندن از عوارض کار وجود دارد ، گفت: استفاده از وسایل حفاظت فردی ، استفاده از وسایل و ابزارهایی که احتمال آسیب رسانی به کارگر را در محیط کارش کمتر کند و نیز تحرک از جمله عوامل کاهش عوارش کار می باشد.
وی به نیروهای شاغل توصیه کرد از وسایل حفاظتی استفاده صحیح کرده و در صورت استفاده دایم از کامپیوتر و کار با چرخ دستی و یا جابجا کردن بار با متخصصین طب کار مشاوره داشته باشند.
در این حال به گفته کارشناسان ، صاحبان مشاغل و کارفرمایان نیز باید محیط های لازم فیزیکی را در مکان های کاری خود فراهم کرده و برنامه های ورزشی و بهداشتی مناسبی را برای کارکنان خود پیش بینی کنند. ضمن اینکه دولت نیز باید با اعمال نظارت های لازم زمینه حفظ سلامت وبهداشت کاری را در محیط های کاری فراهم سازد.