طبق آمار ارائه شده از سوی برخی مراکز پژوهشی؛ 22.8 درصد از عوامل اعتیاد را کنجکاوی ، 18.4 درصد را لذت طلبی ، 14 درصد را تلاش برای رفع مشکلات روحی ، 13.2 درصد را تفریح و 5.1 درصد را دوست معتاد تشکیل می دهند.
به گزارش ایرنا، به استناد این آمار بسیاری از روی کنجکاوی ، لذت طلبی و یا با هدف رفع مشکلات روحی به مصرف مواد روی می آورند و با توجه به اثرات شدید جسمی و روحی مواد مخدر دیگر قادر به رهایی از آن نیستند.
البته بسیاری از افرادی که خود گرفتار بلای اعتیاد شده اند تاثیر مسائل و مشکلات روحی و عدم توانایی فرد برای مقابله با آنها را در گرایش به اعتیاد نخستین عامل می دانند.
علت اعتیاد هرچه باشد فرد در نهایت به دامی می افتد که بیرون آمدن از آن به قیمت از دست رفتن همه چیز از سلامتی فرد گرفته تا خانواده و شغل و ثروت تمام می شود و آنقدر سخت و زمان بر و هزینه بر است که نه تنها عمر فرد بلکه خانواده به پای آن هدر می رود.
* حتی یک بار تجربه ممنوع
مدیر مرکز مشاوره بیماری های رفتاری انزلی معتقد است شاید کسب تجربه در بسیاری زمینه ها به نفع فرد باشد اما مصرف مواد مخدر از معدود مواردی است که حتی یک بار تجربه آن می تواند فرد را برای همه عمر در دام اعتیاد گرفتار کند.
دکتر رامین محمدی تصریح کرد : تحقیقات دانشمندان روی اثرات قرص اکس و متامفتامین روی مغز نشان می دهد که تاثیر مصرف بی رویه این قرص بسیار شبیه اثر تصادف رو در رو با یک خودرو از لحاظ شدت صدمه مغزی است.
وی نیز مانند تمام خبرگان و کارشناسان ، پیشگیری از اعتیاد را بهتر از درمان و موثرترین و مهمترین گام در راستای مقابله با این معضل و بحران اجتماعی می داند.
دکتر محمدی با اذعان به اینکه 2.8 درصد جمعیت بالای 15 سال کشور دچار سوء مصرف مواد هستند که این بالاترین آمار مصرف مواد مخدر در دنیاست، متذکر شد : با توجه به اینکه در مسیر ترانزیت و در معرض تهدید شدید مواد مخدر قرار داریم باید با جدیت و برنامه در پیشگیری تلاش کنیم.
وی علاوه بر نقش بازدارنده نیروهای انتظامی برای جلوگیری از ورود مواد به داخل کشور نقش والدین و متولیان آموزش جامعه در پیشگیری از اعتیاد را اساسی خواند.
وی خاطرنشان کرد : والدین باید با آگاهی از اصول پرورش صحیح فرزندان ارتباط نزدیک و دوستانه ای با آنها داشته باشند.
دکتر محمدی با بیان این که اغلب افراد معتاد در سنین نوجوانی و جوانی دوره سربازی با مواد مخدر آشنا می شوند اظهار کرد : در وهله نخست والدین و نهادهای آموزشی باید مهارتهای لازم برای زندگی را به کودکان ، نوجوانان و حتی جوانان بیاموزند.
وی تاکید کرد : والدین باید با فرزندانشان ارتباط خوب و دوستانه ای برقرار کنند ، به صحبت فرزندانشان گوش کنند ، واقع بین باشند مسائل را نه بیش از اندازه بی اهمیت تلقی نه بزرگ نمایی کنند و آنها را برای ورود به جامعه و مقابله با انواع مسائل آماده کنند.
وی متذکر شد : والدین و نهادهای مسئول باید مهارتهای زندگی به ویژه توانایی نه گفتن ، مهارت تصمیم گیری ، حل مشکلات و دوست یابی را به فرزندانشان بیاموزند.
دکتر محمدی اطلاع رسانی به والدین در خصوص انواع مواد مخدر ، نحوه مصرف ، علل و عوامل شروع اعتیاد، علایم و عوارض مصرف مواد مخدر را برای پیشگیری ضروری دانست.
وی اطلاع رسانی صحیح و مستمر از طریق رسانه های عمومی به ویژه صدا و سیما ، برگزاری دوره های آموزش خانواده در مدارس ، توسط کارشناسان خبره بهزیستی و دانشگاه علوم پزشکی را در مهار این بحران بسیار تاثیرگذار خواند.
مدیر مرکز مشاوره بیماری های رفتاری انزلی ایجاد جامعه ای سالم و تنش زدایی از جامعه برای ایجاد محیطی با نشاط و سالم برای زندگی را نیز در پیشگیری از اعتیاد موثر عنوان کرد.
* نا آگاهی از اثرات مخرب مخدرهای صنعتی
امین حق ره مشاور و مددکار اجتماعی می گوید : پشت قضیه اعتیاد اغلب یک تجربه بسیار ناخوشایند و یا مسئله و مشکل روحی روانی نهفته است.
وی افزود : حکایت اعتیاد مثل خارش جای زخم است؛ می دانیم اگر به خاراندن جای زخم یا آبله ادامه دهیم وضع زخم بدتر و جایش ماندگار می شود اما شیرینی لحظه خارش فرد را به انجام آن وامی دارد.
وی خاطرنشان کرد : برخی افراد نیز اثرات مخرب و اعتیاد آور داروهای روانگردان و مخدرهای صنعتی را نمی دانند و به غلط از آن برای لاغری ، بالا بردن حافظه و یا افزایش برخی توانایی ها استفاده می کنند.
حق ره افزود : در بعضی افراد گرایش به مواد مخدر نوعی خودزنی و خود آزاری است به این معنی که بحران روحی فرد آنقدر شدید است که مصرف می کند تا بی خیال دنیا شود.
به اعتقاد این کارشناس ، پذیرش واقعیت نخستین گام برای مقابله با معضل اعتیاد است.
وی متذکر شد : نکته مهم تاثیرگذار دیگر عرضه و تقاضاست؛ یعنی زمانی که عرضه بسیار و راحت و قاچاقچیان آدم های قدرتمندی هستند واضح است که باید انتظار شیوع این مشکل را داشت.
حق ره با اشاره به اینکه نگاهی به آمار کشفیات حیرت انگیز است متذکر شد : این تنها مشتی از خروار است.
وی با اشاره به اینکه اعتیاد نه فقط معضل ما بلکه مشکل کشورهای پیشرفته نیز هست تصریح کرد : باید واقع بین باشیم ، پیشگیری را بعنوان گام نخست مورد توجه قرار داده و به جامعه اطلاعات درست از آمار افراد مبتلایان به اعتیاد ارائه بدهیم.
این کارشناس خاطرنشان کرد : اعتیاد یک بحران اجتماعی است چرا که هر خانواده ای که مصرف کننده داشته باشد در واقع خانواده و محله و جامعه امنیت ندارند.
وی متذکر شد : افرادی که خواهان مبارزه با این معضل هستند، باید آگاهی و اشراف خوبی در مورد مسئله و تاثیر مواد مخدر بر فرد داشته باشند.
این مشاور و مدکار اجتماعی با تاکید بر لزوم فعالیت افراد متخصص در کلینیکهای درمان اعتیاد خاطرنشان کرد : تنها با متادون درمانی نمی شود اعتیاد فرد را از بین برد.
حق ره نیز با تاکید بر اینکه جامعه باید نخست راهکارهای پیشگیرانه را برای مبارزه با این معضل به کار گیرد تصریح کرد : برای کمک به درمان اعتیاد خود دردکشیده ها مانند انجمن NA یا معتادان گمنام می توانند برای رهایی از بند اعتیاد کمک کنند.
به اعتقاد وی گروه درمانی درصد موفقیت ترک اعتیاد را بالا می برد و باید در دوره بحران همراه فرد در حال ترک باشیم و رهایش نکنیم.
* مصیبت جایگزین خلأ
یک معتاد نجات یافته توسط انجمن NA گفت : 20 سال مواد مخدر مصرف می کردم و به روزی افتادم که به مرگ خودم راضی بودم.
وی افزود : ابتدا مواد خلأ زندگیم را به ظاهر پر کرد اما انواع مصیبتها را جایگزین آن ساخت و در حالی که از ترک اعتیاد نومید بودم با راهنمایی یکی از دوستان وارد انجمن شدم و با کمک همدردان خودم موفق به پاکی از اعتیاد گشتم.
وی خاطرنشان کرد : در انجمن NA به روی همه باز است و گروه به فرد برای اعتیاد کمک می کند.
* اعتیاد عامل اغلب جرایم
فرمانده نیروی انتظامی انزلی اغلب جرایم را مرتبط با مواد مخدر دانست و گفت : 65 درصد زندانیان به طور مستقیم یا غیر مستقیم در اثر مواد مخدر دچار حبس شده اند.
سرهنگ هرمز عشقی اظهار کرد : هیچ قشری نمی تواند مطمئن باشد که از تهدید مواد مخدر در امان است و در حاشیه امن به سر می برد.
وی خاطرنشان کرد : معضل مواد ، یک تهدید جدی با عوامل مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است و برای حل آن باید همه دستگاه های مذکور مشارکت داشته باشند نه این که تنها از نیروی انتظامی توقع برخورد داشته باشند.
همه می دانند مصرف مواد تنها به اعتیاد ختم نمی شود ، از دست دادن شغل و موقعیت اجتماعی ، اختلافات خانوادگی و پاشیده شدن بنیان خانواده ، ناهنجاری های اجتماعی ،وقوع جرایم و زندان، طلاق، بیکاری، کودکان بی سرپرست، فحشاء و بیماری های وخیم نظیر ایدز از جمله اثرات دیگر اعتیاد است.
بر اساس آمار ارائه شده از سوی رییس کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام؛ چهار میلیون مصرف کننده رسمی مواد مخدر در سال 90 در کشور وجود داشتند و 15 میلیون نفر در خانواده ها درگیر فرد معتاد هستند.
هزینه های مبارزه با قاچاق مواد مخدر، زندان ، هزینه های درمان معتادان و درمان بیماری های ناشی از اعتیاد ، از دست رفتن نیروی کار فعال کشور و شیوع ناهنجاری ها لطمه شدیدی به کشور می زند.
با توجه به تبعات این بحران بزرگ جهانی، متولیان باید با آموزش و برنامه ریزی های اصولی در بخش های مختلف اقتصادی ، اجتماعی ، اطلاع رسانی مستمر و موثر در خصوص اعتیاد و تبعات منفی آن و تربیت و استفاده از مشاوران و روانشناسان زبده در مدارس و جامعه از این معضل اجتماعی پیشگیری کنند.
و در خاتمه به قول شاعر آب این رود به سرچشمه نمی گردد باز ، بهتر آن است که غفلت نکنیم از آغاز!
گزارش از: گیتی بابایی