شیخ ابوالعینین شعیشع از قاریان نامدار جهان اسلام از جمله قاریان صاحب سبک تلاوت است که رهبر معظم انقلاب او را پیر قرآن خطاب کرده و فرمودند: اینها عمرشان را با قرآن گذراندهاند. اینها کسانى هستند که در این رشته قرائت و تلاوت قرآن کار کردهاند، آنچه را که این اساتید قرآن دارند، از آنها فرا بگیرید.
بیستوسوم ژوئن برابر با ۴ تیرماه مصادف است با سالروز درگذشت یکی از مفاخر هنر تلاوت جهان اسلام یعنی شیخ ابوالعینین شعیشع و در این گزارش قصد داریم به گوشههایی از زندگی این استاد هنر تلاوت قرآن کریم بپردازیم.
آغاز تلاوت در کودکی و حفظ کل قرآن در ۷ سالگی استاد شعیشع ۲۲ اوت ۱۹۲۲ میلادی در منطقه بیلا واقع در استان کفر شیخ در کشور مصر چشم به جهان گشود. خانواده وی اهل قرآن بودند و او هم به دنبال خانواده راه قرآن را در پیش گرفت. فنون ابتدایی تلاوت را نزد برادرش احمد آموخت و در کنار آموختن فنون تلاوت به حفظ قرآن پرداخت و در همان سالهای کودکی یعنی در هفت سالگی موفق به حفظ کل قرآن کریم شد.
این استاد قرآن کریم در ادامه به دلیل علاقهاش به شیخ رفعت سبک این استاد کهن را در پیش گرفت و صوت گرم و لحن زیبایش سبب شد در همان سنین نوجوانی به یکی از قاریان برجسته منطقه کفر شیخ تبدیل شود. حضور در رادیو مصر در ۱۷ سالگی و تلاوت در کنار بزرگان هنر تلاوت جهان نقطه عطف فعالیتهای این استاد هنر تلاوت قرآن کریم در ۱۷ سالگی رخ داد و او در این سال موفق شد با قبولی در آزمون ورودی به عنوان قاری رادیو مصر انتخاب شود. حضور شعیشع در رادیو مصر برای بسیاری از مردم و اساتید آن زمان اتفاقی جالب و عجیب بود زیرا او توانست در ۱۷ سالگی در کنار بزرگان هنر تلاوت مصر قرار گیرد و در واقع این قاری قرآن کریم جوانترین قاری رادیو مصر بود.
حضور در رادیو سبب شد آوازه شیخ شعیشع در همه کشور مصر و کمکم در جهان اسلام گسترش یابد و این اتفاق باعث دعوت کشورهای مختلف از شیخ به منظور تلاوت قرآن کریم شد تا جایی که از شرق تا غرب عالم به عنوان مقصد این استاد قرآن کریم قرار گرفت و وی در سالهای عمر با برکتش به کشورهای مختلف از جمله جمهوری اسلامی ایران سفر کرد.
نظر شیخ درباره مردم کشورهای مختلف شیخ شعیشع درباره سفرهای به کشورهای مختلف میگوید: در این سفرها دریافتم که آداب و رسوم و سنتهای ملتهای مسلمان از شرق تا غرب عالم همانند هم و یکسان است.
حضور در رادیو و مسافرت به کشورهای مختلف و همچنین استفاده از سبکی خاص و داشتن صدایی دلنشین استاد را به یکی از مشاهیر تاریخ تلاوت جهان اسلام تبدیل کرد و در این راستا صوت تلاوتهای او به عنوان نماد و الگو مورد استفاده معلمان و اساتید قرآن قرار میگیرد و بسیاری از قاریان از سبک این استاد قرآن کریم در تلاوت استفاده میکنند. سبک منحصر به فرد از ویژگیهای تلاوت مرحوم شعیشع سیدمحسن موسوی بلده از اساتید قرآن کریم درباره استاد شعیشع میگوید: ابوالعینین شعیشع بهطور قطع یکی از قاریان صاحب سبک در زمینه تلاوت قرآن کریم است. وقتی یک قاری قرآن را بهگونهای بخواند که مستمع وقتی صدای تلاوت قرآن را بشنود بگوید که فلان کس در حال تلاوت است این امر یعنی اینکه فرد شنونده به سبک آن قاری اشاره کرده است و این مورد در تلاوتهای استاد شعیشع صدق می کند. درست است که گفته میشود استاد شعیشع مقلد سبک استاد «رفعت» است، اما منظور از این گفته تقلید صرف نیست، بلکه حال و هوای سبک استاد رفعت را در تلاوتهای استاد شعیشع شاهد هستیم.
بخشی از کارنامه شیخ ریاست اتحادیه قاریان مصر، عضویت در مجلس عالی امور اسلامی مصر، عضویت در کمیته قرآن وزارت اوقاف مصر، ریاست مرکز بینالمللی قرآن کریم مصر بخشی از فعالیتهای این استاد قرآن کریم است. همچنین وی در سالهای حیاتش به کشورهای مختلفی از جمله فرانسه، انگلیس، ترکیه، جمهوری اسلامی ایران، کویت، سوریه، عربستان، اردن، سومالی و برخی از کشورهای شرق آسیا سفر کرد. همچنین سابقه تلاوت در محافل قرآنی کشورمان و قضاوت در مسابقات بینالمللی قرآن کریم جمهوری اسلامی ایران طی چند دوره از جمله کارنامه شیخ ابوالعینین شعیشع است.
تلاوت در مسجدالاقصی این استاد قرآن کریم که به شیخ القراء هم معروف است اولین قاری مصری است که در مسجد الاقصی تلاوت کرد و پس از این تلاوت همواره برای آزادی قدس شریف دعا میکرد. استاد ابوالعینین شعیشع در خاطرات خود، سفرهایش به ایران را از بهترین سفرهای عمرش برمیشمرد و تلاوت قرآن و محبت اهل بیت (ع) را دو محور مشترک ملتهای ایران و مصر بیان میکرد. این استاد قرآن کریم حضور در حرم امام رضا (ع) و تلاوت در این آستان نورانی را یکی از بهترین لحظات زندگی خود میداند و این مقدار توجه ایرانیان به قرآن کریم را مایه مباهات میدانست.
نظر شیخ درباره رهبر معظم انقلاب وی درباره جمهوری اسلامی ایران میگوید: ایران کشوری است که باید همه ملتهای مسلمان به آن اقتدا کرده و به موضعگیریهای ایران افتخار کنند. رهبر شما رهبری است که خوی پیامبران را دارد. کدام مملکتی است که نفر اولش چنین خصوصیاتی داشته باشد و بر زمین بنشیند و قرآن گوش بدهد.
این استاد قرآن همچنین میگوید: اتحاد و همبستگی کشورهای اسلامی از آرزوهای من است و امیدوارم پیش از اینکه از دنیا بروم و ملتی متحد و یکپارچه را در جهان اسلام شاهد باشم. دیدار دو استاد قرآن با شیخ در کشور مصر مهدی دغاغله از اساتید قرآن کریم کشورمان سالهای دهه ۷۰ دوبار با شیخ دیدار کرد همچنین وی به همراه غلامرضا شاه میوه اصفهانی در سال ۸۶ سفری تحقیقاتی به کشور مصر داشتند که در این سفر گفتگوهای مفصلی را با مرحوم شعیشع انجام دادند. وی در گفتوگو با فارس درباره شیخ شعیشع گفت: یکی از ستارگان آسمان تلاوت جهان استاد ابوالعینین شعیشع است، وی کسی است که زیباترین و جذابترین تلاوتها را به یادگار گذاشته و این تلاوتها در سالیان سال زینتبخش محافل قرآنی در جهان اسلام خواهد بود.
سال ۸۶ من و آقای شاهمیوه در سفر به مصر به دیدار شیخ رفتیم و وی ما را به منزلش برد و آنجا صحبتهای زیادی با استاد درباره هنر تلاوت داشتیم. ایشان به واقع متخلق به اخلاق قرآنی بودند و میزبانی شایستهای از ما کردند.
محبوبیت زایدالوصف استاد در بین مصریان و مردمان دیگر بلاد اسلامی محبوبیت استاد در بین مردم مصر از نکات بسیار جالب این سفر بود تاجایی که در خیابان مردم برای دیدن استاد و دستبوسی ایشان صف بسته بودند. حتی وقتی به یک رستوران رفتیم، صاحب رستوران از شدت خوشحالی که شیخ به رستورانش رفته دیگر مشتری پذیرش نکرد و برای میزبانی شایسته از استاد درب رستوران را بست و به شایستگی از ما پذیرایی کرد.
به گزارش فارس آوازه شیخ ابوالعینین شعیشع تنها محدود به مصر نیست و وی در سالهای اواخر دهه ۶۰ و ۷۰ در سفرهایش به کشورمان هم با استقبال بالای مخاطبان مواجه شد تاجایی که در برخی محافل هزاران نفر برای شنیدن تلاوت این استاد تلاوت حضور پیدا می کردند.
نظر رهبر معظم انقلاب درباره شیخ ابوالعینین شعیشع رهبر معظم انقلاب درباره مرحوم شعیشع میفرمایند: از این معلمان و اساتیدى که عمدتاً از کشور مصر آمدهاند، هرچه ممکن است، استفاده کنید. این استاد «ابوالعینین شعیشع» که یک پیر قرآن است، بنده از سى سال پیش، شاید هم بیشتر، با صدا و نوارهاى ایشان آشنا هستم. اینها عمرشان را با قرآن گذراندهاند. اینها کسانى هستند که در این رشته قرائت و تلاوت قرآن کار کردهاند، خوب هم کار کردهاند و حایز مراتب خوب هم شدهاند. آنچه را که این اساتید قرآن دارند، از آنها فرا بگیرند. البته قرآن یک دریاى عمیق و یک بحر واسع است و نهایتى ندارد، هرچه پیش بروید چه در سطح قرآن، چه در اعماق آن، همچنان امکان سیر و پیشرفت و حرکت وجود دارد.
مقام معظم رهبری همچنین در سال ۱۳۷۰ در اختتامیه هشتمین دوره مسابقات بینالمللی حفظ و قرائت قرآن کریم در تمجید از جایگاه این قاری بزرگ مصری، تأکید کردند: قُرّاء مصر و بخصوص این مرد کهن و استادِ قدیمى، آقاى شعیشع که از قدیم بنده ایشان را مىشناسم.
شاید سى سال است که من با تلاوت او آشنایم. بحمداللَّه چند سالى است که به اینجا مىآید و از نزدیک ایشان را مىبینیم و تلاوتش را مىشنویم. امروز هم از آن تلاوتهاى بسیار خوب را انجام داد.
نوارِ امروزِ این شیخ بزرگوار و استاد قرآن، از نوارهاى یادگارى خواهد بود و انشاءاللَّه خواهد ماند. براى خود او هم انشاءاللَّه وسیله یادآورى و براى دیگران هم مایه استفاده است. به گزارش فارس این استاد هنر تلاوت قرآن کریم سرانجام در تاریخ ۲ تیر ۱۳۹۰ در سن ۸۸ سالگی دارفانی را وداع گفت اما تلاوتهای وی برای مسلمانان جهان به یادگار مانده و تا سالهای سال زینتبخش محافل مختلف خواهد بود.