به گزارش تابناک از قزوین، نیروگاه شهید رجایی قزوین یک نیروگاه حرارتی با سیکل‌ترکیبی است که بدین‌ترتیب توانایی استفاده از 2 ماده سوختنی گاز و مازوت را برای تولید انرژی دارد. ابتدا قرار بود فقط هنگام کمبود گاز اضطراری در نیروگاه حرارتی از مازوت استفاده شود، اما چند سالی است که استفاده بیش از حد این نیروگاه ازسوخت مازوت، به معضلی زیست محیطی بدل شده و مشکلاتی را برای مردم ساکن در اطراف این نیروگاه به وجود آورده است.اما مازوت چیست؟ مازوت یکی از هیدروکربن‌های نفتی است که در مرحله تصفیه نفت خام پس از اتر و بنزین و نفت چراغ به دست می‌آید و چون رنگ سیاهی دارد، ارزان‌ترین ماده سوختنی هم به شمار می‌رود.
اثرات آلاینده‌ها بر سلامت مردم
«فاطمه صدری» کارشناس محیط زیست می‌گوید: آلودگی‌های ناشی از تولید انرژی در نیروگاه‌ها سبب افزایش برخی از عناصر مانند گوگرد موجود در هوا می‌شود و هر عنصری که از حد مجاز بیشتر شود، به‌صورت ذرات معلق در هوا قرار می‌گیرد که این ذرات می‌تواند موجب بروز بیماری‌های مختلف مثل بیماری‌های ریوی و قلبی شود. صدری می‌افزاید: همچنین وجود بیش از حد مجاز این عناصر در هوا - در صورت بارش باران- سبب بارش باران‌های اسیدی می‌شود که این باران‌ها روی ساختمان‌ها و تاسیسات اثر مخرب می‌گذارد و پوشش گیاهی و خاک منطقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.صدری دلیل تاکید بر ارجحیت استفاده از گاز طبیعی به جای مازوت را اینطور توضیح می‌دهد: سوخت مازوت از عناصر اشباع شده، تشکیل شده است، اما گاز طبیعی از عناصر اتان و متان است، بنابراین مولکول‌های گاز راحت‌تر شکسته می‌شود و کامل می‌سوزد. اما مازوت کامل نمی‌سوزد و به همین سبب است که بیش از اندازه مواد آلاینده تولید می‌کند.صدری درباره چرایی توجه نکردن به آلودگی نیروگاه‌هایی مانند شهید رجایی می‌گوید: نیروگاه شهیدرجایی درمنطقه ای استراتژیک قرار گرفته و به دلیل نزدیکی به تهران و استان البرز و تامین برق بخش مهمی از کشور، عده ای نمی‌خواهند برخی از معضلات آن دیده شود چون در غیر این صورت باید نیروگاه را تعطیل کنند یا حداقل سوخت آن را تغییر دهند. مکان یابی نامناسب نیروگاه شهیدرجایی نیز از ایرادات وارد به این مجموعه است؛ چرا که آلودگی‌های متصاعد شده از نیروگاه در مسیر باد این منطقه، به سمت شهرک محمدیه، نظر‌آباد و روستاهای اطراف می‌رود و سبب آلودگی شدید این مناطق مسکونی می‌شود.
دادستان قزوین وارد عمل می‌شود
اواخر سال گذشته بود که دادستان قزوین با هشدار درباره وضعیت آلایندگی نیروگاه شهید رجایی از پیگیری دستگاه قضا درباره این نیروگاه خبر داده و گفته بود: این نهاد مصمم است در صورت نیاز، تصمیمات قانونی را برای رعایت حقوق عموم مردم اتخاذ کند، چرا که این نیروگاه به علت مصرف سوخت مازوت، آلودگی زیست محیطی شدیدی دارد.
البته این مسأله به همین جا ختم نمی‌شد و «علی آقافرهادی» مدیرکل سابق حفاظت محیط زیست استان قزوین در این باره گفته بود: نیروگاه موظف است یک‌درصد از محل فروش محصولاتش را به حساب شهرداری واریز کند تا شهرداری به تامین فضای سبز و حذف آلایندگی اقدام کند. اما میزان آلایندگی به حدی بالاست که اگر صد در صد هم جریمه پرداخت کند، کافی نیست و این آلودگی نفس مردم را گرفته است.
زمستان است و بی گازی
یکی از مهندسان فعال در نیروگاه‌های تولید برق در این باره می‌گوید: نیروگاه‌ها در فصل زمستان به دلیل کمبود گاز طبیعی، از مازوت استفاده می‌کنند.«علی عظیمی» در خصوص این‌که آیا تفاوت قیمت این 2 نوع سوخت، تاثیری بر استفاده یا عدم استفاده از مازوت دارد یا نه، اظهار می‌کند: از لحاظ هزینه، تفاوت زیادی وجود ندارد و حتی می‌توان گفت استفاده از گاز طبیعی به سود نیروگاه‌هاست چون در دسترس است و نیازی به انبار کردن ندارد. ولی مازوت نیاز به حمل و نقل و انبارداری دارد که این خود بر حجم کار و هزینه‌ها در مقایسه با استفاده از گاز می‌افزاید.
وی درباره استانداردهای زیست محیطی مورد نیاز برای نیروگاه‌های تولید برق می‌گوید: معمولاً نیروگاه‌ها گواهینامه‌های زیست محیطی را کسب می‌کنند، اما چون تامین برق کشور جزو مباحث کلان است، نیروگاه‌ها کمتر زیر بار دستورات محیط زیست می‌روند. علی رغم نظارت‌هایی که روی این نیروگاه‌ها وجود دارد، با توجه به اهمیت استراتژیک تامین برق، زور سازمان‌هایی مانند محیط زیست به نیروگاه‌ها نمی‌رسد.گفتنی است در فصل زمستان به دلیل صادرات گاز طبیعی به کشورهای همسایه مانند‌ترکمنستان و... امکان تامین گاز طبیعی مورد نیاز برای نیروگاه‌ها فراهم نمی‌شود. عظیمی اظهار نظر قطعی در این باره را نیازمند اطلاعاتی می‌داند که در دسترس مسئولان عالی رتبه است، اما به گفته وی با توجه به شرایط یاد شده در زمینه صادرات گاز، چنین اتفاقی بسیار محتمل به نظر می‌رسد.شنیده‌های ما حاکی از این است که در دوران تحریم و به دلیل این‌که ایران نتوانسته بود مازوت صادر کند، انبارها از مازوت پر شده و این عامل نیز از دلایل استفاده نیروگاه‌ها از این ماده سوختنی است.
ابلاغ اخطار به نیروگاه
«سیاوش شمسی پور» سرپرست اداره کل محیط زیست استان قزوین از پیگیری‌های جدی در این زمینه خبر داد و گفت: با هماهنگی‌های انجام شده از طریق وزارت نیرو و استانداری قزوین، یک ماه پیش اخطاری به مسئولان نیروگاه دادیم مبنی بر این‌که نیروگاه سوخت حرارتی خود را به گاز تغییر دهد.همانطور که می‌دانید سوخت نیروگاه سیکل‌ترکیبی است و اکنون در نیروگاه حرارتی از سوخت مازوت و گاز استفاده می‌شود که نسبت گاز مصرفی در این نیروگاه به مازوت آن 60 به 40 است. وی ادامه داد: این مقدار از نظر ما مطلوب نیست و در تلاشیم به دلیل اثرات مخرب زیست محیطی این آلودگی‌ها و نزدیکی به مناطق شهری، این نیروگاه به‌طور کامل از گاز استفاده کند.
شمسی‌پور از اتمام مهلت اخطار ابلاغ شده به این نیروگاه و ارجاع آن به مقامات بالادست قضایی خبر داد.
عامل استفاده از مازوت
«فرشاد خنجری» کارشناس برق قدرت که خود در نیروگاه شهید رجایی مشغول به کار است در این باره گفت: لوله گاز اصلی که از کنار این نیروگاه می‌گذرد و قرار است به آن سهمیه بدهد، با قطع و وصلی روبه‌روست. مأمورانِ حاضر در آنجا که مسئولیت اداره و ساماندهی این گازرسانی را بر عهده دارند و از اداره گاز استان تهران دستور می‌گیرند، خبر تامین یا عدم تامین گاز نیروگاه را اعلام می‌کنند. زمانی که به هر دلیلی فشار این گاز عبوری کم می‌شود، آنها به مدیران نیروگاه خبر می‌دهند که در این زمان مشخص شما سهمیه گاز نخواهید داشت، بنابراین با توجه به تاکید وزارت نیرو بر تولید برق و کمبود آن، نیروگاه به ناچار از مازوت استفاده می‌کند.
این مهندس نیروگاه در باره آلایندگی نیروگاه گفت: این نیروگاه در روزهایِ نبود گاز، هر ساعت 200هزار لیتر مازوت مصرف می‌کند.
در این زمان‌ها حتی ما و افراد دیگری که داخل نیروگاه هستیم، وجود این آلودگی را حس می‌کنیم و برخی از همکاران در این باره معترض هستند و دچار مشکلاتی شده‌اند.به هر روی با توجه به فرا رسیدن فصل سرما و اهمیت تولید برق از یک سو و حفظ سلامت و استانداردهای زیست محیطی لازم از سوی دیگر، فارغ از بوروکراسی‌های موجود و محدودیت‌های اعمال شده، اتخاذ تصمیمی که درآن هم مصالح کشور و هم سلامتی مردم به درستی در نظر گرفته شود، حائز اهمیت است و باید از فوریت‌های کار مسئولان در این زمینه باشد.
کارشناس نیروگاه:این نیروگاه در روزهایِ نبود گاز، هر ساعت 200هزار لیتر مازوت مصرف می‌کند.در این زمان‌ها حتی ما و افراد دیگری که داخل نیروگاه هستیم، وجود این آلودگی را حس می‌کنیم.
حدیث حیدری