نگاهی به آیین ازدواج در روستای چاهک خاتم

در این روستا عروسی با کمک جوانان صورت می گیرد و هر کدامشان به یک نحوی به اجرای بهتر هر چه مراسم به داماد و خانواده او که نقش اساسی و اصلی را در این مراسم دارند کمک می کنند.
اینجا هنوز احترام به بزرگان فامیل از بین نرفته است و قبل از برگزاری مراسم تنی چند از بزرگان فامیل به خانه پدر عروس رفته و با رخصت و اجازه گرفتن از آنها تاریخ عروسی را اعلام کرده و با کسب اجازه آماده مهیا سازی تدارکات مراسم عروسی می شوند.
کارت های عروسی تقریبا دو روز قبل از مراسم توزیع می شوند و به نحوی در هر عروسی بیش از نیمی از مردم روستا دعوت می شوند .
روز قبل از مراسم زنان روستا در خانه پدر عروس گرد هم می آیند و با ساز و نقاره و با کمک جوانان روستا که نقش اصلی در این مراسم را دارند جهاز کشان را انجام می دهند و جهیزیه عروس را به خانه و کلبه خودشان می برند و پس از بردن جهیزیه به خانه عروس و داماد تنی چند از فامیل درجه اول عروس برای چیدمان جهیزیه در آنجا می مانند.
فردای روز جهاز کشان مراسم اصلی عروسی آغاز می شود و دعوت شدگان از ساعت 4 عصر در خانه پدر عروس گرد هم می آیند و با ساز و نقاره و رقص و پایکوبی مراسم را آغاز می کنند.
مادر عروس با تمام تلاش خنچه عقد را که با آئین خاص همراه است را می چینند و خطبه عقد را جاری می کنند؛ اصولا رسم است که در این عصر که عقد جاری می گردد زنان مجلس به خصوص فامیل های درجه یک و دو کادو و چشم روشنی را به عروس اهداء می کنند.
شب هنگام فرا می رسد که به آن شب حنا بندان می گویند در این شب که از ابتدای شب آغاز می شود با رقص محلی و نواختن ساز و نقاره به مردم اعلام می کند که عروسی آغاز شده است و مردم همه به خانه پدر داماد حضور می یابند باز در این شب جوانان نقش مهمی را دارند مردان و جوانان روستا در شب حنابندان به داماد پول می دهند که با رقص و پایکوبی همراه است.
بالاخره با رسومی خاص داماد را حنا می بندد که این مراسم در نیمه شب و با ساز و دهل انجام می شود پس از حنابندان داماد زنان فامیل به همراه داماد به خانه پدر عروس رفته و تا به گویش محلی عروس را حنا ببندند پس از این مراسم مادران و دختر ان دم بخت باقی مانده حنا را که خوش یمن و با برکت می دانند بر داشته و حنا را به کف دستهایشان می گذارند.
فردا مراسم عروسی آغاز می شود و همه میهمانان که تقریبا تعدادشان بیشمار می باشد به خانه پدر داماد جهت صرف نهار و به گویش محلی دادن نتار حضور می یابند مردان روستا قبل از صرف نهار نتارشان را که پول می باشد داده و نهار عروسی را صرف می کنند.
در همین حین که مردان مشغول دادن نتارو خوردن نهار می باشند زنان روستا به همراه جوانان روستا داماد را به حمام می برند.حمامی که داماد را از همه چیز پاک و مبرا می کند و او را با دلی پاک راهی خانه بخت می کند.
در زمانی که جوانان روستا داماد را به حمام می برند زنان روستا با پوشیدن لباس محلی و با سازو نقاره به رقص محلی می پردازند و این مراسم باید بدون حضور هیچ مردی انجام شود زنان روستا این رقص محلی را بدون حضور آنها انجام می دهند .
جوانان روستا پس از حمام کردن داماد او را که حالا پاک و بی آلایش شده است بر روی شانه های خود می گذارند و سوار بر ماشین می کنند.
البته در زمانهای گذشته که ماشین و جود نداشته است آنها با قاطر که تنها مرکبشان بوده است این مراسم را اجرا می کردند.
داماد را بعد از حمام به خانه پدری می برند بازهم زنان روستا با لباس های محلی به استقبال داماد می آیند و سپس جوانان روستا که همراه داماد بوده اند نتار (پول)خود را با مراسمی خاص به داماد هدیه می دهند.
بعد از تمام شدن مراسم نتار حالا زنان مجلس نیز برای صرف نهار حضور می برند.
داماد با گرفتن نتار که کمک زیادی است به زوج جوان باز با حضور مردم آماده می شوند برای مراسم عروس کشان.
میهمانان به خانه هایشان رفته و پس از استراحتی کوتاه برای مراسم عروس کشان حضور می یابند و با ساز و نقاره این مراسم را به پایان می رسانند.
این مراسم از سالیان گذشته و از اجداد مردم روستا همین گونه اجراء می شده است و هنوز هم بدون هیچ تغییری همچنان بکر و دست نخورده اجرا می شود اینجا مردم روستا با یک همدلی و کمک شایانی که به جوانان روستا انجام می دهند موجب می شوند تا جوانان روستا امر مقدس ازدواج را به تاخیر نیندازند و با مشارکت مردم راهی خانه بخت شوند.
اینجا هنوز هم سنت ها بوی کهنگی و قداست می دهند.
بخشدار مرکزی خاتم گفت: مراسم جشن عروسی در دهستان چاهک از شور و نشاط خاص و ویژگی منحصر به فرد برخوردار می باشد.
جواد میربهبودی اظهار داشت: این مراسم از قدیم الایام به قوت خود باقی مانده و اجرای مراسم چوب بازی ،حنابندان عروس و داماد وجهیزیه بران همراه با ساز ودهل ،شور و نشاط خاصی به جشن عروسی مردم منطقه بخشیده است.
وی از دیگر ویژگی های خاص این مراسم به اهدای نتار(پول نقد) توسط اقوام عروس و داماد در روز عروسی به زوج جوان که همزمان با صرف شیرینی و نهار است که توسط چند نفر از دوستان و بستگان زوج جمع آوری و در پایان لیستی همراه با اسامی ومبلغ نتار هرکس تحویل داماد می گردد.
وی گفت: این لیست تحویل داماد می ماند وموقع عروسی هریک از جوانان روستا که داماد دعوت می شود او موظف است مبلغ نتار خود یا بیشتر از آن را به عنوان نتار در آن مراسم پرداخت کند.
وی رقم این نتار را در حدود 400میلیون ریال تا 700 میلیون ریال و یا بیشتر اعلام کرد.
میربهبودی خاطرنشان کرد: این مراسم و سنت (نتار)در استان یزد و بعضی دیگر از استانهای کشور منحصر به فرد است و کمک شایانی به زوج های جوان و خوشبخت در ابتدای زندگی مشترکشان می کند.
وی همچنین احترام به ریش سفیدها و بزرگان طایفه را در مراسم خواستگاری از دیگر خصایص خوب مردم این دهستان برشمرد.
شهرستان خاتم با 40 هزار نفر جمعیت در فاصله 240کیلومتری مرکز استان واقع شده است.