آش ترخينه،غذایی چندهزارساله!

 به گزارش ایسنا،‌ آش يكي از اصيل ترين غذاهاي ايراني بوده كه با توجه به منابع غني كلسيم، فسفر، يتامين و پروتئين يك وعده غذايي بسيار سالم بوده و در تأمين سلامت و تقويت بدن در مقابله با بيماري هاي گوناگون بسيار مورد توجه است.

 "آش ترخينه دوغ"، يك غذاي سنتي بوده و بسياري از نقاط غربي ايران مانند ملاير، ايلام، همدان، اراك و بروجرد با كمي تفاوت بسته به ذائقه محلي طبخ مي شود و بسيار مورد توجه است حتي يكي از داروهاي اصلي درمان سرماخوردگي به شمار مي رود.

"آش ترخينه" با گذشت زمان با فرهنگ و آداب و رسوم ايرانيان درآميخته و در ميان ايرانيان بسيار مورد توجه و پسند است. به گونه اي كه در بسياري از مناسبات مذهبي آش رنگ و بويي خاص به سفره هاي ايرانيان مي بخشد. به عنوان مثال در ماه مبارك رمضان آش، زينت بخش سفره ها در تمام منازل است.

ترخينه، غذایی است آبکی که از دوغ یا شیر تخمیر شده به دست می آید. این غذا از خیس دادن بلغور گندم یا جو در دوغ ترش به مدت ۱۰ روز تهیه می‌شود. در روش دیگر بلغور را به مدت چند ساعت در دوغ می پزند. پس از این مدت قطعاتی از این مخلوط خمیر مانند را گلوله کرده و گاهی با افزودن اندکی گیاه خشک پونه آن را زیر نور آفتاب خشک می نمایند. تکه‌های خشک ترخینه را با افزودن حبوبات و سبزی خشک به‌عنوان آش آماده می کنند. شاید ترخینه را بتوان به‌عنوان اولین غذای نیمه آماده شناخت.

 در شهرهاي مختلف ايران دو نوع ترخینه تهيه مي شود؛ يكي ترخینه با دوغ (و کمی کره) و ديگري ترخینه با درصد گندم بیشتر، ترخینه ملایر، بيشتر از نوع ترخینه جامد است.

 در تاریخ ایران برای اولین بار در قرن ۱۱ از ترخنه توسط زمخشری در لغت نامه اش نام برده می‌شود و پس از آن در قرن ۱۳ در دانشنامه جهانگیری با نام ترخینه شناخته می شود." تر" در فارسی به معنای خیس یا مرطوب و "خوان" به معنای غذا، کاسه چوبی بزرگ و جای ناهار خوردن است. بنابراین " ترخنه" در فارسی به معنای غذای آبکی است.

ترخینه به شکل آش یا سوپ بیشتر در روزهای زمستانی طبخ مي شود و خاصیت درمانی برای سرماخوردگی در این روزها را دارد.

ترخینه جامد، به علت دوغ زیاد و گندم یا جو که در زیر حرارت خورشید خشک شده بسیار سخت است و معمولاً به اندازه یک همبرگر دست ساز یا کوچکتر از آن امي باشد. ترخینه جامد بعد از خیس خوردن در آب جوش، کم کم به صورت یک سوپ در می آید. تقریباً نحوه درست کردن آن شبیه به سوپ‌های آماده امروزی است.

برای طبخ آش ترخینه، بايد در ابتدا چند تکه ترخینه خشک را به همراه مقداری حبوبات می پزند در انتها نیز سبزی خشک، زردچوبه و پیاز داغ به آن اضافه می کنند. هرچه آش بیشتر بپزد، ترخینه‌های خشک بیشتر از هم باز شده و دوغ آن بهتر در غذا پخش می شود. در برخی مناطق، سبزی و حبوبات را در همان ابتدای پخت با دوغ به ترکیبات ترخینه خشک اضافه می کنند.

برای تهيه اين غذاي دلچسب و سنتي، ابتدا چند قرص ترخينه را به مدت 2 ساعت در آب خيس نمائيد. سپس با حبوبات كه از قبل خيس نموده ايد به همراه 1 ليتر آب روي حرارت قرار داده تا حبوبات پخته شود. روش صحيح پخت با شعله متوسط در قابلمه در دار است اما در صورت عجله در طبخ مي توانيد از زود پز نيز استفاده کنید.

سپس سبزي را اضافه کرده و پس از چند جوش مقداري از پياز داغ و سير داغ را اضافه کنید، در اين مرحله نمك آن را اندازه كنيد. پس از اينكه غذاي شما آماده شد مي توانيد آن را در ظرفي سنتي سرو کرده و روي آن را با سير داغ و نعناع داغ و كشك تزئين کنید.