به گزارش
تابناک یزد،هرچند مسئولان و متولیان میراث فرهنگی از قوانین و تعهداتی حرف می‌زنند که لودرها باید به احترام آن‌ها بایستند، اما این‌بار به نظر می‌رسد لودرها خود قانون شده‌اند و نه آینده‌ای می‌شناسند و نه گذشته‌ای می‌دانند. حالا یک استاد دانشگاه از این تخریب‌های روزافزون شکایت می‌کند.
دکتر غلامحسین معماریان - استاد دانشگاه علم و صنعت - در یادداشتی که با عنوان «نگاهی به الگوی گسترش مراکز مذهبی - تاریخی: به بهانه تخریب‌های مکرر بافت تاریخی شهر شیراز» در اختیار ایسنا قرار داده است؛ به بررسی وضعیت بافت تاریخی شیراز از حدود 30 سال پیش تا کنون پرداخته است.
«در خردادماه 1394 خبرهای آزاردهنده‌ای مبنی بر شروع تخریب‌های مجدد در شرق حرم شاهچراغ (ع) به گوش می‌رسد. حداقل سه خانه با ارزش تاریخی تخریب شدند و بخشی از یک محله با ظاهر سنتی آن، تبدیل به یک خرابه‌ی بزرگ شد. سال‌هاست که به این خبرها عادت کرده‌ایم. تخریبها در بیشتر شهرهای تاریخی صورت گرفته و عملا ما چیزی به عنوان شهر تاریخی منسجم در ایران نداریم. ایرانی که تاریخ معماری و شهرسازی‌اش می‌توانست در یک کفه ترازو با دیگر نقاط جهان در کفه‌ی دیگر ترازو برابری کند، اکنون به عقب افتاده‌ترین کشورها در این خصوص نمی‌تواند برابری کند.
و اما شیراز که زمانی مهد فرهنگ، هنر، معماری و شعر فارسی بود امروز به شهر ساختمان و آسفالت تبدیل شده است و تمام هَمّ و غمّ تصمیم‌سازان شهر در چند دهه گذشته نیز در این دو خلاصه می‌شود. صدها هکتار باغ‌های قصرالدشتِ شیراز را با ریشه‌های بلند و کهن‌اش از شهرِ فرهنگ بیرون کشیده‌اند و می‌سوزانند (خبری که 21 خرداد 94 رسانه‌های شیراز منتشر کردند) و به جای آن تخم هتل، آپارتمان و ساختمان‌های تجاری ریخته‌اند.
سرتاسر دامنه کوه‌های اطراف که منظری بسیار زیبا در گذشته ایجاد می‌کرد نیز با این بناها جایگزین شده‌اند. باید در دروازه ورودی شهر و در کنار دروازه قرآن و مقبره خواجوی کرمانی، هتلی بزرگ ساخته شود تا در شهر توسعه صنعت گردشگری نشان داده شود!
کوه‌هایی که روزگاری حافظ و سعدی در حاشیه آن سکنی می‌گزیدند، اکنون مکانی برای معماری بی شخصیت امروزمان شود. دامنه کوه «دِراک» با بستر طبیعی بسیار زیبا که می‌توانست جایگاه زیباترین فضای سبز منطقه شود تبدیل به ساختمان‌هایی بلند و بی‌روح و هویت شده است. پل‌های هوایی منظر و خط آسمان باغ‌های قصرالدشت و پارک قدیمی میدان ولیعصر (ع) را در هم می‌شکند.
نخل‌های بولوار فرودگاه را می‌برند و جای آن را ایستگاه‌های مترو می‌گیرد. از «معالی آباد» تا شهرک «صدرا» شهرک‌سازی می‌شود، بدون اینکه به آینده زیست محیطی و ورود این همه انسان در طول روز به شهر فکر شود و بالاخره هر جای زیبا و بکری که در شهر بود را از بین بردند و با نام زیبایی نشانه‌های مدرن معماری را کاشتند، شاید نماد همه‌ی این موارد را بتوان در هتل چمران و طراحی حاشیه بزرگراه چمران دید.»
معماریان در ادامه به تاریخچه‌ی آغاز تخریبها در بافت تاریخی شهر حافظ و سعدی پرداخت و ادامه داده است؛«و اما تخریب‌های بافت تاریخی شیراز در حدود 20 سال (سال 76-75) به اوج خود رسید. در همین دوران بود که با مطرح کردن طرح بین‌الحرمین و به بهانه‌ی اتصال محدوده‌ی مابین دو حرم مقدس «شاهچراغ (ع)» و «سید علاءالدین حسین»، معبری به عرض 30 تا 60 متر از خیابان احمدی به طرف شرق کشیده شد، بدون اینکه طرحی در دست داشته باشند. صدها خانه در این بافت با ارزش تخریب شد و طرح حرم تا حرم الگویی برای تخریب دیگر بافت‌های با ارزش تاریخی مانند قم شد. تخریبی که در قرن 21 در هیچ کشوری در جهان سابقه نداشت. در سال 91-90 نیز خیابان کنارگذر «مسجد نو» در تداوم سیاست توسعه حرم اما به بهانه توسعه معبر شهری در آن محدوده اجرا شد.
برخی اطلاعات نیز از تخریب ده‌ها خانه با ارزش تاریخی خبر می‌دهد و از همه مهمتر جدا کردن یک مسجد تاریخی 800 ساله از بافت پیرامونش بود که جای این محله تاریخی یک خیابان آسفالت و پارکینگ طبقاتی را گرفت.
از همان زمان بحث توسعه حرم در مساحت 57 هکتار بافت تاریخی مطرح شد. ظاهراً هدف این است که به منظور طرح توسعه حرم شاهچراغ (ع) چیزی شبیه توسعه حرم امام رضا (ع) اتفاق بیافتد. این میزان مساحت بافت قدیم در حدود وسعت یک شهر تاریخی کوچک است، شاید به اندازه‌ی شهر زواره یا نایین قدیم!
جالب است که مشاور طرح تفصیلی بافت تاریخی شیراز با مشاور طرح 57 هکتار یکی نیستند و هر کدام کار خود را می‌کنند. بر روی نقشه طرح تفصیلی بافت تاریخی لکه‌ای قرمز کشیده شده که مشاور آن نباید به آن بپردازد، چون یک مشاور دیگر بر آن متمرکز است (بر اساس اطلاعات شخصی که در جلسات با مشاور در سازمان میراث فرهنگی برگزار شد).
تخریب‌های پیرامون شاه چراغ (ع) در یک سال گذشته شدت گرفته است. در سال گذشته خانه پورنواب و چند خانه دیگر و بخشی از یک محله تاریخی پیرامونش تخریب شد. ظاهرا گروهی که نمی‌دانیم که هستند! در شهر شیراز کمر همت بسته‌اند تا چیزی از بافت تاریخی، فرهنگ و تاریخ شیراز برجای نگذارند.»