به گزارش خبرگزاری تابناک مرکزی پس از حواشی بوجود آمده در روستای کزاز بدلیل آلودگی های ناشی از پساب های شرکت پتروشیمی و آلودگی های زیست محیطی مربوط به صنایع شهرستان که تاثیر مستقیم بر روی وضعیت زندگی مردم گذاشته و بیماری های بسیاری را در این روستا باعث شده است در این یادداشت تحت عنوان کزاز کجاست به معرفی این روستا می پردازیم
در خيلي ازكتب تاريخي نام كزاز همطراز نام شهرهاي بزرگ ايران آورده شده است اما هم اكنون جز نام يك دهستان و روستا جايي ديگر به اين نام نيست.در زمان مادها به دشت گیتو معروف و محل پرورش اسبهای سلطنتی دوران ماد و هخامنشی بود. در زمان صدر اسلام به رستاق فائق معروف شد.
احمد
بن ابی یعقوب در البلدان صفحه ۴۸
می نویسد "از نهاوند تا کرج دو منزل و آن جایگاه عیسی
بن ادریس ابی دلف است،در زمان پارسیان شهری مشهور نبود، لاکن در شمار دیه های بزرگ
از رستاق فائق از کوره اصفهان و تا آنجا شصت فرسنگ بود.عجلیان در آن قصرها بنا کردند
و چهار بلوک به آن اضافه شد .و مردمش پارسی هستند مگر ال عیسی."
استاد
دهگان در کتاب تاریخ اراک آورده است که رستاق فائق آن زمان را امروزه کزاز می نامند.
در زمان سلسله های مختلف کزاز شاهراه جنگ و درگیری بود و منطقه ای بسیار مهم و سوق الجیشی برای پادشاهان در ادوار مختلف بود. در زمان صفویه یکی از مراکز مهم نظامی در ایران و از نظر طبیعت سرسبز و با داشتن رودخانه با صفا به تفرجگاه پادشاهان تا سلسله پهلوی تبدیل شده بود
در
زمان حمله افاغنه به ایران به سال ۱۱۳۶
هجری که محمود افغان در اصفهان و عراق عجم به حکومت رسید در
کتاب محافل المومنین فی ذیل مجالس المومنین
نام کزاز را در کنار شهرهای بزرگ چنین آورده است[و در این سال تلاقی فریقین
واقع شده، رومیه مغلوب گشتند. و در سال دیگر مجددا احمد پاشا بنای جنگ گذاشته، فی مابیین
رومیه و افغان چنین قرار یافت که ولایت خوزستان و لرستان و فیلی و کزاز و زنجان و سلطانیه
و خلخال و اردبیل با رومی، و ولایت سمت شرقی
عراق و دارالمرز به افاغنه متعلق و مقرر باشد.وایلچیان از طرفین آمده صلح را به عهود
و مواثیق مؤکد ساختند.]
در کتاب ایران و بابر نوشته ویلیام ارسکین درباره سرگذشت بابر پادشاه هندوستان و افغان در زمان شاه اسماعیل صفوی چندین بار از کزاز نام برده شده است. در کتاب میراث حدیث شیعه در صفحه ۵۲۷ باز نام کزاز در کنار شهرهای بزرگ ایران آورده شده است.
در
کتابهای زیادی مثل تاریخ یعقوبی ، تاریخ منتظم ناصری، تاریخ پانصد ساله خوزستان،تاریخ
کاشان،نجوم السما فی تراجم العلما،تاریخ قم،مراه البلدان،نزهته القلوب،روضه الصفا،البلدان،سیرالملوک،مراصدالاطلاع،محاسن
اصفهان،تاریخ گزیده،کتاب الوزرا،هفت اقلیم،مجمل التواریخ و قصص،حبیب السیر، نام شهرها
و دیه ها و بسیاری دیگر از کتب تاریخی که بارها نام کزاز و نامهای دیگر این منطقه آورده
شده است.
نقشه
ایران سال ۱۹۸۱
که کزاز با نام kesas مشخص میباشد
لرد
کرزن در سال ۱۲۸۶
شمسی کشور ایران را دارای یازده ایالت ، هجده ولایت و دوازده
شهر داخلی و توابع دانسته که یکی از والایات را ولایت کزاز نام برده است.
ناصر
الدین شاه در کتاب سفر نامه عتبات عالیات و سفر نامه عراق عجم بسیار از کزاز نام برده
است،و کزاز را منطقه بسیار بزرگی که شامل ۳۹۲ پارچه آبادی می باشد معرفی
میکند.
در
نقشه مسیر عبور خود کزاز را مشخص و رودخانه بزرگ دشت را رودخانه کزاز می نامد.
رودخانه کزاز که توسط ناصرالدین شاه قاجار کشیده شده با خط قرمز مشخص است
سه
پروژه عظیم ملی، پتروشیمی، پالایشگاه و نیروگاه و کارخانه رنگسازی روناس در کنار روستای
کزاز قرار دارد.
متاسفانه این صنایع ( پتروشیمی، پالایشگاه، نیروگاه حرارتی ) لطمات جبران ناپذیری را از یک سو به هوا ، خاك و از سوی دیگر به دلیلمصرف آب زیاد که در هر ثانیه یک هزار لیتر آب مصرف می کنند به منابع آبی منطقه کزاز وارد کرده اند.
خشكسالي حاصل از وجود 250 چاه غير مجازكشاورزي که موجب افت شدید سفره های زیرزمینی شده است ، بارش كم برف و باران باعث خشک شدن دریاچه نیسون کزاز ، چشمه ها ، چاه ها و رکود تولیدات کشاورزی در منطقه کزاز شده است.
دریاچه
نیسون با مساحتی بالغ بر ۸۵۰
متر در ۱۵۰
متر ، قبل از خشکیده شدن محل زندگی پرندگان مهاجر و ساکن در این
دریاچه بود.
تصویر بالا دریاچه خشکیده نیسون روستای کزاز را نشان می دهد
محدوده بلافصل روستای کزاز وسعتی در حدود ۱۷۰۰ هکتار را شامل می شود . روستای کزاز بزرگترین روستای دهستان کزاز از نظر وسعت و جمعیت و دومین روستای منطقه کزاز ( شهرستان شازند ) بعد از روستای حصار است که در طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۲۶ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۴ درجه و صفر دقیقه شمالی می باشد و دارای ۲۲۵۰ نفر جمعیت و ۷۰۰ خانوار است.دهستان کزاز در مجموع ۱۵ روستا دارای حدود ۱۱۰۳۵ نفر جمعیت و بالغ بر ۳۹۸۰ خانوار می باشد.
ارتفاع از سطح دریا ۱۸۶۵ متر است. این روستا در ۸ کیلومتری شمال شرقی شهر شازند و ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر اراک قرار دارد و حصار بتنی پالایشگاه شازند در ۲۰۰ متری شمال شرقی روستا قرار دارد.
وجه تسمیه نام کزاز از سرمای شدید در زمستانهای طولانی این منطقه گرفته شده است به گونه ای که کز ، اول از سرما و از دوم نسبت شدید سرما میباشد.
زبان اصلی مردم فارسی آمیخته به لهجه لری و دین مردم اسلام و مذهب تشیع بوده و کار و پیشه اصلی مردم کشاورزی ، دامداری ، رانندگی و قالی بافی است.
منطقه بزرگی که در نقشه ها و کتب تاریخی بنام کزاز معروف بود چگونه است تا چندین سال قبل در بخش زالیان ، دهستان پل دوآب بود و همین چند وقت اخیر به بخش مرکزی و دهستان کزاز تبدیل شده است؟
به
قلم حسین شاهرخی
.... خشكسالي حاصل از وجود 250 چاه غير مجازكشاورزي که موجب افت شدید سفره های زیرزمینی....- شاید این یکی از دلایل بعدی است . اما باید بدانیم حفر چاه های بسیار عمیق توسط حفارهای پیشرفته ی پتروشیمی - پالایشگاه از یک طرف ، و نحوه ی غرقاب و آبیاری قرون وسطایی در این دو شرکت که بوسیله ی پیمانکاران بی مسئولیت اجرا می شود ؛ همچنین وفا نکردن به عهد گسترش فضای سبز و درختان؛ علت اول و اصلی این معضلات است .
سلام آقای شاهرخی خیلی ممنون که زحمت کشیدید و راجع به منطقه کزاز مطلب می نویسید .منطقه کزاز بسیار مهم بوده است در تاریخ ایران و در قدیم در استان مرکزی یا عراق عجم فقط کزاز و فراهان بوده است نام فراهان هنوز هم در استان مرکزی هست ولی دیگر نامی از کزاز در نقشه استان به چشم نمی خورد و در اینجا باید از اشخاصی چون شما تشکر کرد که نام کزاز را زنده نگه می دارید.
با سلام لطفاً بیشتر در مورد کزاز و تاریخچه کزازی‌ها مطلب بنویسید .
خداوند رحمت کنه تمام رفتگان را پدر من ولی الله جعفری بزرگ شده کزازه وهنوز پسرعموهام حاج ابوالحسن . عموغلام .عمو محمد قربان وبچه هاشون ادامه طایفه جعفری هستند .عاشق همه کزازی ها .نوکر شما محمدحسین جعفری سلام.کزاز اسمی که داره به مرور زمان از بین میرود روزی کزاز سرسبز بود دریاچه ای داشتیم نیسونی داشتیم الان پالایشگاه داریم والودگی