استان فارس، نمونه مینیاتوری ایران است، سرزمینی که در مجموع وسعت و جمعیت، استان اول کشور محسوب می‌شود، اما تاکنون نتوانسته از تمام پتانسیل‌های موجود، در مسیر ارتقای شاخص‌های مختلف، به نحو مطلوب استفاده کند.
تابناک فارس به نقل از ایسنا: استان فارس طی یک دهه گذشته، روزگار بسیار سختی را پشت سر گذاشت و نبود تدبیر مدیریتی صحیح، سرعت بروز مشکلات و عوارض ناشی از پدیده‌هایی مانند خشکسالی و کم‌آبی را تشدید کرد تا امروز که بسیاری از دشت‌های آن به نقطه بحران رسیده است.
فارس اکنون در نقطه‌ای قرار دارد که مرز بروز بحران است، خشکیدن تالاب‌ها، از بین رفتن پوشش گیاهی در مناطق مختلف، کاهش شدید آب رودخانه‌های اصلی استان از جمله قره‌آقاج و کر و پدیده فرونشست، حیات را به شدت تهدید می‌کند.
صاحب‌نظران معتقد هستند که نمی‌توان به خشکسالی به‌عنوان یک بحران نگریست و بر این اساس برنامه‌ریزی کرد، بلکه امروز باید به خشکسالی به‌عنوان یک شرایط پایدار، نگاه و متناسب با این نوع نگاه، برنامه‌ریزی‌های دقیق، عالمانه و کارشناسانه‌ای داشت.
بخش مهمی از عوارض و عواقب خشکسالی و مشکلات کم‌آبی به محیط زیست باز می‌گردد؛ بحران در مناطق حفاظت شده و به خطر افتادن حیات در طبیعت وحشی، ریزگردهای با منشاء داخلی، خشکیدن تالاب‌ها و از بین رفتن حیات مهاجر و حیات ساکن در این مناطق و ....
از طرفی لزوم توسعه صنعتی، روند افزایش جمعیت و پیری، آلودگی‌های محیط زیست و .... و مسئولیت این همه بر عهده یک سازمان قرار دارد.
گفت‌وگو با مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس با هدف یافتن پاسخ‌های درست به سئوالات و شایعه‌ها و مسائل مطرح شده در بخش‌های مختلف بود. گفت‌وگویی که با حضور حمزه ولوی در دفتر ایسنا انجام شد.
مدیر کل حفاظت محیط زیست فارس ابتدا در خصوص تهدیدی تحت عنوان انقراض و اینکه آیا این موضوع حیات وحش فارس را تهدید می‌کند؟ توضیح داد: گور خرایرانی، گوزن زرد وارداتی، شنگ یا سگ آبی و پلنگ، گونه‌های در معرض تهدید و انقراض است، زیرا این گونه‌ها نیازمند زیستگاه‌های خاصی است، بنابراین این نوع محیط‌ها در فارس ناامن شده است.
دکتر سید حمزه ولوی در خصوص شایعه انقراض کبک‌ها گفت: خوشبختانه جمعیت کبک‌های استان در حد مطلوب قرار دارد و فعلا خطری آنها را تهدید نمی‌کند جز شکارچیان!
وی با بیان اینکه گونه‌هایی در فارس وجود دارند که زیستگاه محدودی دارند که امروز به دلایلی از بین رفته‌اند، افزود: جمعیت بعضی گونه‌های جانوری به‌دلیل از بین رفتن زیستگاه‌ها، در استان فارس به شدت کاسته شده است اما این دلیل بر انقراض آن گونه خاص نیست، به‌عنوان مثال، دراج، پرنده‌ای است که در زمین‌های هموار و در حاشیه رودخانه‌ها، کشتزارها و نیزارها زندگی می‌کند و با توجه به خشکیدن تالاب‌ها و از بین‌رفتن نیزارها و کشتزارهای اطراف تالاب‌ها، جمعیت آن کاسته شده است.
ولوی گفت: اینکه عنوان می‌شود که زاد و ولد در یک گونه خاص، مثلا گورخر ایرانی، در یک منطقه افزایش داشته، دلیل این نیست که گورخر ایرانی در خطر انقراض نیست یا کاهش جمعیت یک گونه جانوری در یک منطقه، دلیلی بر اینکه بگوئیم نسل آن در حال انقراض است، نمی‌شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس همچنین در خصوص سایت ایجاد شده برای زیست گوزن وارداتی در شهرستان ارسنجان، گفت: با وجود اظهار نظر گروه کارشناسان خارجی که مدعی بودند این سایت مناسب نیست و در کل نظر آنها نسبت به پتانسیل‌های این منطقه مثبت نبود، ما اعتقاد داریم سایت ارسنجان به هرجهت محیط مناسبی برای این گونه جانوری است.
ولوی گفت: گروه مورد نظر بدون آنکه تلفات گوزن‌های منتقل شده را با دقت ارزیابی کنند، نظر خود را اعلام کرده‌اند، حال آنکه تلفات یک گونه جانوری بر اثر حمل و نقل و جابه‌جایی، امری طبیعی است و باید در ارزیابی‌ها به آن دقت می‌شد، اکنون هم یک مورد سه قلو زایی در سایت ارسنجان اتفاق افتاده که مطلوب به نظر می‌رسد. البته سایت میان کتل که سال‌ها به این امر اختصاص داده شده است، تعطیل نمی‌شود بلکه گسترش آن در برنامه ما قرار دارد. بخشی از این موضوع نیز اجرایی شده است.
ولوی خاطرنشان کرد: سایت میان‌کتل در شهرستان فسا، محیطی محصور و محدود است که از نظر شیب و بستر نامساعد شده و تقریبا طی 20 سال گذشته پوشش گیاهی آن از بین رفته است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس همچنین تغییر ژنتیکی گیاهان و جانوران بر اثر تغییرات اقلیمی در کوتاه مدت را رد کرد و گفت: ممکن است یک گونه گیاهی، تغییراتی داشته باشد اما در کوتاه‌مدت این قابل رصد نیست، در گونه‌های جانوری هم تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر تغییرات ژنتیکی نداشته‌ایم. گونه‌های پستاندار در رده‌های عالی به این سادگی دچار تغییرات ژنتیکی نمی‌شوند، اگرچه ممکن است در بلندمدت، مقاومت گونه‌ها به شرایط سخت تغییر کرده و سازگاری ایجاد شود.
ولوی با بیان اینکه ممکن است جهش ژنتیکی در گونه‌های گیاهی و جانوری تاثیرگذار باشد، گفت: اثبات این موضوع نیازمند تحقیقات دقیق علمی است، زیرا تغییرات ژنتیکی در رده‌های بالای جانوری کند انجام می‌شود. هرچه یک جانور به لحاظ ساختار ژنتیکی غنی‌تر باشد، قدرت سازگاری با محیط بیشتر است.
مدیرکل محیط زیست فارس به حد بردباری گونه‌ها در مقابل متغیرهای محیطی، اشاره و عنوان کرد: اگر حد متغیرهای یک محیط از حد بردباری یک گونه تجاوز کند، آن محیط دیگر برای ادامه حیات گونه مورد نظر مساعد نخواهد بود. در این حالت، جانوران معمولا مهاجرت می‌کنند، این حالت در شکل طبیعی هم وجود دارد، مثلا مهاجرت پرندگان و برخی گونه‌های حیوانی از نقطه‌ای به نقطه دیگر در فصول مختلف سال، اما وقتی تامین غذا و آب با مخاطره مواجه می‌شود، گونه‌های بزرگ جثه هم مهاجرت را ترجیح می‌دهند.
ولوی در خصوص ایرادهای مطرح شده از سوی برخی تشکل‌های زیست‌محیطی در خصوص وضعیت باغ‌وحش شیراز، گفت: باغ وحش‌ها در تمام دنیا توسط بخش خصوصی ایجاد یا اداره می‌شود یا اینکه شهرداری‌ها در بعضی نقاط، متولی این کار هستند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس ادامه داد: ما امروز بین شیوه سنتی و مدرن در نگهداری جانوران در باغ وحش‌های استان به خصوص شهر شیراز مانده‌ایم. در برخی از باغ وحش‌ها، تعداد زیادی از گونه‌های مختلف جانوری نگهداری می‌شود و این مهم نیازمند امکانات زیاد و بهره‌بردن از نیروی انسانی متخصص و یک تیم قوی است.
وی تصریح کرد: یک باغ‌وحش نیازمند تیم دامپزشکی و مشاوره و منابع مالی مناسب برای تامین هزینه‌های جاری است، از طرفی باید به لحاظ ساختار ساختمانی و امکانات تاسیساتی باید در شکل مناسبی باشد، اما در ایران خصوصا در شیراز اینگونه نیست.
ولوی گفت: با وجود اینکه آقای قهرمانی و پسران او که سال‌ها در این زمینه فعالیت می‌کنند، اطلاعات مناسبی از نگهداری حیوانات دارند اما به‌نظر می‌رسد، امکانات کافی برای این مهم در اختیار آنان نیست و منابع مالی محدود هم پاسخگوی هزینه‌ها نیست و همین موضوع آنان را دچار مشکلاتی کرده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس با بیان اینکه نگهداری تعداد زیادی شیر و خزندگان و پرندگان و سگ‌سانان در باغ‌وحشی که نمی‌تواند هزینه‌های جاری‌اش را تامین کند، به صلاح نیست، ادامه داد: یک راه‌حل، کم کردن این جمعیت است. بازدیدهایی از این باغ‌وحش انجام شده و توصیه‌هایی نیز به مسئولان آن ارائه شده است. صدور مجوز راه‌اندازی و فعالیت این مجموعه و نظارت بر آن در حیطه وظایف حفاظت محیط زیست تعریف نشده است اما در خصوص ارائه خدمات محدود، همراهی کرده‌ایم.
