صفر در لغت به معنای خالی شدن است، زیرا این ماه پس از چند ماه حرام ذی‌الحجه، ذی القعده و محرم قرار گرفته که جزو ماه‌های حرام برای جنگ در بین اعراب شناخته می‌شدند.
ماه صفر پس از ماه محرم قرار گرفته و در این ماه نیز اعمال و آدابی برای عبادت خداوند سفارش شده است، در این ماه به دادن صدقه و همچنین استغفار از اعمالی هستند که در ماه صفر از ارزش و جایگاه بالایی برخوردارند.
نماز شب اول ماه صفر
در شب اول ماه صفر سفارش به خواندن نمازی دو رکعتی شده است که در رکعت اول پس از سوره حمد، سوره فتح و در رکعت دوم پس از سوره حمد، سوره اخلاص خوانده شود، همچنین پس از این نماز، به گفتن ذکر ۱۰۰ مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد و ۱۰۰ مرتبه لعن بر آل ابی سفیان و صد مرتبه استغفرالله ربی و اتوب الیه، که ثواب بسیار زیادی دارد سفارش شده است.
اعمال شب اول ماه صفر
دعایی از محدث بزرگ مرحوم «فیض کاشانی» نقل شده که مستحب است هر روز ۱۰ مرتبه قرائت شود. «یا شَدیدَ الْقُوی وَیا شَدیدَ الْمِحالِ یا عَزیزُ یا عَزیزُ یا عَزیزُ ذَلَّتْ بِعَظَمَتِکَ جَمیعُ خَلْقِکَ فَاکْفِنی شَرَّ خَلْقِکَ یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ وَصَلَّی اللّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ،ای سخت نیرو، وای سختگیرای عزیز،ای عزیز،ای عزیز خوارند از بزرگیات همه خلقت. پس کفایت کن از من شرّ خلق خودت را،ای احسان بخش‌ای نیکوکارای نعمت بخش‌ای عطا دِه‌ای که معبودی جز تو نیست منزّهی تو به راستی من از ظالمانم. اجابت کردیم برایش و نجاتش دادیم از غمّ و همچنین نجات دهیم مؤمنان را، و رحمت کند خدا بر محمّد و آل پاک و پاکیزهاش».
اذکار شب اول ماه صفر
برای مومنان با فرارسیدن شب اول ماه صفر نیز اذکاری سفارش شده که از جمله آن‌ها «سه مرتبه اللّهُ اَکْبَر، سه مرتبه لا إلهَ الَّا الْلّه و سپس بگوید: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذی أذْهَبَ شَهْرَ کَذا وَ جاءَ بِشَهْرِ کَذا».
آداب شب اول ماه صفر / عملی که در ماه صفر به شدت بر آن تاکید شده است
روزهای ابتدایی ماه صفر مصادف با وارد شدن کاروان کربلا به شام همچنین بیانات و سخنرانی‌های کوبنده «حضرت زینب (س)» است، لذا بزرگان دین برعزاداری برای «امام حسین (ع)» در ماه صفر بسیار تاکید کرده‌اند، گریه و اندوه به خاطر ظلمی که بر خاندان «سیدالشهدا (ع)» انجام شدهف همچنین تمسک به «اهل بیت (ع)» از جمله اعمالی است که می‌توان در این ماه به جای آورد و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
